GəncAşıqlar- گنج آشیقلار - مصاحبه/دانیشیق-Müsahibə

آشیق حسن گروهو ایله بیرلیکده

برچسب‌ها: آشیق, آشیق حسن اسکندری, قاراداغ, تبریز, اورمو, احمد اسدی

دونياليق آغ چليك گونو مناسبتينـه، آشيق علي قلندري ايله دانيشيق.

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

اكتبر آيي نين 15 و يا خزل آيي نين 24 دونياليق آغ چليك گونودور. 1950-جي ايلده بوگون بيرلشميش ملتلر تشكيلاتيندا آغ چليك قانونو عنواني ايله بير قانون تصويب اولوندو. بو قانوندا آيدين اوره ك و گؤز نعمتيندن محروم اولان انسانلارين حاقلاري قورونور. دئييلنلره گؤره ايراندا، 400 مين نفره ياخين آيدين اوره ك و يا ياري گؤرمـه ين انسان وار. آما بونلاردان تكجه 76 مين نفري سياهيه آلينيبدير. هر ايل ايلگي لي قوروملار بو گونـه گؤره اؤزل مراسملر و تؤرنلر توتورلار. ائله بونا گؤره ده بوگونكو دانيشيغيميز  آذربايجانيميزين، آيدين اوره ك و متانتلي آشيغي، آشيق علي قلندري ايله اولوب. آشيق علي قلندري 1348-جي ايلده اورموشـهريندن 20 كيلومتر آرالي اولان گؤلمانخانا كندينده آنادان اولوب. 3 ياشيندا ايكن گؤزلريني قيزيلجا نتيجه سينده ايتيريب. آشيق علي ائله دوغولدوغو كندده هله ده ياشاماقدادير. آشيق علي بير جهتدن اؤنملي بير وظيفه داشي يير، اودا دوللو مصطفانين نئچه واسطه ايله شاگردلريندن حساب اولونور. اونون صنعت شجره نامـه سينـه باخساق، بئله بير خريطه اوزه چيخير.

دوللو مصطفي-------<آشيق ميكائيل-------< آشيق محمد-------< آشيق جواد-------<آشيق فرهاد-------<آشيق عزيز-------<آشيق مختار-------<آشيق علي قلندري

آشيق علي ايله بير دانيشيق آپارميشيق. سيزي بو دانيشيغي اوخوماغا دعوت ائديريك.

آشيق علي عزيز اوخوجولاريميزا بويورون، هانسي ايلدن آشيقليغا علاقه تاپيبسينيز؟

من 1360-جي ايليندن دئمك اولار، بو صنعته علاقه يئتيرديم. او زمانلار اوخويارديم، آما ساز چالا بيلمزايديم. 1372-جي ايلدنده اليمـه ساز آلديم. آما ائل ايچينده آشيق اولاراق، 1379-جي ايلدن چيخيش ائتديم.

آشيقليقدا اوستادينيز كيم اولوب؟

منيم اوستاديم، ائله اؤز كنديميزدن اولان، رحمتليك آشيق مختار اماني ايدي.

آشيق مختاردان دئيين، اونون حاقدا نـه دئيه بيلرسينيز؟

رحمتليك آشيق مختار چوخ خوش اخلاق ايدي. سؤزه و صحبته ده چوخ وارد بير انسان ايدي. اوستادي تانيانلارداندا سوروشا بيلرسينيز، او بيلن داستانلار و سؤز-صحبتلر چوخ-چوخ ايدي. اوستاد 1379-جي ايلده وفات ائتدي.

نئچه ايل شاگردليك ائتدينيز؟

من 1372-جي ايلدن آشيق مختارين يانيندا ايديم که تا وفات ائدنـه قدر، يعني 1379-جي ايله قدر.

اؤز سازينيزدان دانيشاق، بو سازي كيمدن آلدينيز، نئجه اؤيره ندينيز؟

دوزونـه باخاسان، من سازي آلماميشدان اومود ائله ميرديم، ساز چالا بيله­م. ووردو، بيزيم كندده بير توي اولدو. رحمتليك آشيق مختاري گتيرديلر. منده بو تويا گئتديم، آشيق مختار يانيجا آشيق بولودو گتيرميشدي. ، آشيق مختارين يانينا گئتديم. دئديم، اوستاد منده ساز چالا بيلرم؟ دئدي، نيه چالانمازسان. ائله من او سؤزو ياديمدا ساخلاديم. نئچه واخت سونرا، آشيق مختاري قارداشيمين تويونا گتيرميشديك. او زمانداندان منيم علاقه م داهادا چوخالدي. سونرا گئتديم، آشيق مختارين يانينا و ساز اؤيره نمگه باشلاديم. سازيمي دا آشيق بولوددا بير ساز وارايدي، آشيق مختار اونو بگندي و او زماندان باشلاديم ساز چالماغا و اؤيره نمگه. آشيق مختارين مجلسلرينـه گئدرديم، قولاق آسارديم گؤرم، مجلسي نئجه دولانديرير.

آشيق مختار منيم بارماقلاريمي آلاردي الينـه، پرده لر اوستونده دولانديراردي. يا دئيه ردي اليني قوي اليم اوسته گؤر من نئجه چاليرام.

آشيق مختارين اوستادي كيم اولموشدو؟

آشيق عزيز اولموشدو.

آشيق عزيزدن نـه دئيه ردي؟

دئيه ردي، چوخ گؤزا چاليب اوخوياردي. همده اخلاقي و معرفتي چوخ يوخاري ايميش. پولا قول دگيلميش.

بيرينجي هاوا و بيرينجي داستان هانسيني اؤيره ندينيز و نئچه داستان بيليرسينيز؟

هاوالاردا ديوان، تجنيس.

بيرينجي داستان ايسه  سئيدي، سونرالاردا حيدر-بهرام، نجف، ابراهيم و صحبتلرين چوخونو. 30 صحبت بيلرم. آما 20 صحبتي تكميل بيليرم. 10 داستاني بعضاً سؤزلريندن بيلميرم. آما داستانين بوتونلوگونو بيليرم.

داستانلاريميز نـه دئمك ايسته يير؟

داستانلار دليل نصيحت اوستونده قورولوب. داستانلار بيزه وطني سئومگي اؤيره دير. ايلقاريندان دؤنمـه مگه تاپشيرير. غريب ايله شاه صنمين داستانينا باخسانيز بئله دير.مردليك و جوانمردليك داستانلاريميزدان كوراوغلويا باخا بيلرسينيز.

آشيق علي نين سئوديگي هاوالار هانسي دير؟

منيم اؤز اوره گيمـه ياتان هاوا جمشيدي دير.

داستانلاردان هانيسيني خوشلاييرسينيز؟

من كوراوغلو ايله سئيدي داستانيندان خوشوم گلر.

كيمين شعرلريني چوخ اوخويارسينيز؟

سؤز-سؤزو گتيرر، آرشين بئزي.قاليب يئرينـه.هانسي شاعرين شعريني بگنسه م اوخويارام.

دوللو مصطفي، بالوولو مسكين، قاسم، بهزادنيا، بهرام اسدي و ... شاعرلردن اوخويارام.

آشيقليق نيه يارانيب؟فلسفسه سي؟

باخسانيز، آشيق مجلسي باشلاياندا، ديوان ايله باشلايير. گؤرورسن، بير نفره بير شخص ظلم ائدنده، دئيير گئت آللاه سنينله منيم آرامدا ديوان ائيله سين. ديوان يعني دوزلوك، عدالت. اودوركي، آشيق دوزلوكدن و عدالتدن باشلار. آشيق عدالت ايستر. آشيق اوخويان سؤزلره ده باخسانيز، يوزه دوخساني حقيقتدن، معرفتدن، شريعتدندير.

سيزين اؤز كندينيز و اطراف كندلرده آشيقليغا علاقه نـه حدده دير؟

30 ايل بوندان قاباغا قاييتساق، چوخ گؤزل بير فضا وار ايدي. تويلار، مجلسلر آشيق سيز اولماز ايدي. آما زمان ائله گلدي، آشيقليق بيزيم منطقه لرده بير مدت رونقدن دوشدو. آما شوكور  اولسون،4-5 ايل دير، يئني دن جانلانيب و ايسته يير، قديمكي رونقين تاپا.

حوزه هنرينين آشيقلار درنگينين عضووسوز، اورا گؤره نـه دئيه بيلرسينيز؟

آللاه بو كانونون آچيب يولا سالانلارين ايشين راست گتيرسين. چوخ ياخشي بير يئر اولوب. اورايا بيزلر گئديريك، چاليب اوخويوروق و بير-بيريميز آرتيق تانييريق. آشيقلارا صاحب چيخيبلار. آقاي عليزاده دن چوخ –چوخ تشكر ائديرم.

آشيق علي، سيز بيمـه هنرمندان طرحيندن استفاده ائديبسينيز؟

بله. من 1386-جي ايلدندير،ارشاد طرفيندن بيمـه اولموشام و بو طرحدن استفاده ائديرم و هر آي بيمـه پولو تؤكورم.

بهزيستي طرفيندن نئجه سيزه بير ايش گؤروبلر؟

والله. ائله هامي معلوللارا تاي منـه آيدا 60 مين تومن پول وئريرلر.

آشيق علي سيز آنادان اولما آيدين اوره ك اولوبسينيز؟

يوخ، من 1351-جي ايلده يعني اوچ ياشيمدا قيزيلجا توتدوم و گؤزلريمي الدن وئرديم.

آشيق علي بو سؤزو بونا گؤره سوروشدوم كي، بعضي انسانلار ائله مختصر ياشاييشلاريندا بير قضا و اتفاق گلير باشلارينا، دا اومودسوز اولورلار و دونياني قورتولموش بيليرلر، آما آدام سيزين كيمي انسانلاري گؤرنده، هم فخر ائدير و همده اؤزوندن اوتانير. بئله اومودسوز انسانلارا نـه دئيه بيلرسينيز؟

انسان اودور اراده سي اولا، اؤزوندن اوره ك نشان وئره. توانين گؤستره، دئيه باخين منيم بو توانيم وار. . بير اؤلومدن سونرا ، دونيادا اولمايان ايش يوخدور. اؤلومون علاجي يوخدور.هركسدن ايسته گيم بودور اؤز گوجلري قدر، اؤزلرينين اراده لريني گؤسترسينلر.

جوانلاريميزا نصيحتينيز و سؤز-صحبتينيز؟

جوانلارا كيچيك قارداش عنوانيندا بونو دئيه بيلرم، گئتسينلر، ياخيندان آشيق مجلسلرينده اوتورسونلار، اوندان سونرا قضاوت ائتسينلر. قولاق آسسينلار، آشيق دئيه ن سؤزلره و نصيحتلره. گؤرسونلر آشيق نـه دير، آشيق موسيقي سي نـه دير. اوزاقدان ائله دئمـه سينلر، آشيق نمنـه دي؟ مطمئنم ائشيتسه لر و دوشونسه لر، آشيقليقدان ال چكه بيلمزلر. بو هنري قويماسينلار، آرادان گئده. سؤزوم بودور.

واختينيزي بيزيم اختياريميزدا قويدوغونوزا گؤره،چوخ ساغ اولون.

سيزده ساغ اولون.

برچسب‌ها: آشيق, آشيق علي قلندري, گؤلمانخانا, اورمو, دوللو مصطفي, آشيق مختار, آشيق عزيز

قهرمان سولدوزون، ایگید ار اوغلو

آشیق رضا پوینده ایله دانیشیق.

دانيشيق آپاران: احمد اسدي

سولدوز ديارينين سئويلن و آدليم اوزاني، آشيق رضا پوينده 1344جو ايلده سولدوزون عجم كهريزه كندينده دونيايا گليب.  9-جو صنيفينـه قدر ائله اؤز كندلرينده، ديپلوما قدرده شـهرده تصحيلاتينين آرديني توتوبدور. آشيق رضا گؤزل اوخويور، همده گؤزل چالير. گؤزل چاليب اوخوماقدان علاوه ده اونون بير بيلگيلي و مطالعه ائدن آشيق اولماسي و هابئله هاوالاردا سئچديگي يئني سؤزلر و شعرلر اونون او بيري آشيقلاردان فرقلي اولماسينا سبب اولور. آشيق رضا ائل آشيغي دير، ائلين درديندن دئيير، ائلين درديني سؤيله يير، آناديليندن اوخويور، پارلاق كئچميشيميزي ساز هاوالاري ايله جانلانديرير و آيدين گله­جكلره اومود وئرير هر بير اوخوماغي چاغداش دوروموزه اويغون و هر بير هاواسي ائلين درديندن سؤز آچاندير. دگرلي اوستاديميز آشيق علي قره آغاجي­نين تعبيري ايله دئسه­ك، آشيق رضا اورمو مکتبینده اولان آشيقلارين دده­قورقودودور.آللاهدان حؤرمتلي آشيغيميزا ياشاييشيندا باشاريلار ديلركن، سيزي اونونلا آپارديغيميز دانيشيغي اوخوماغا دعوت ائديريك.

آشيقليق صنعتينـه گليشينيزدن دئيين، سيزي بو صنعته ماراقلانديران نـه اولدو؟

منيم داييم اوخويان ايدي. آشيق هاوالاريندا اوخوياردي. ائله اولده اونون اوخوماقلاريني گؤروردوم. سونرادا راديودان آشيق درويش ايله آشيق دهقان و او بيري آشيقلار اوخويارديلار. منده اونلار اوخودوغو واختلار آز قالاردي راديونون ايچينـه گئده­م، بير دقيقه ده راديودان باشيمي قووزاماز ايديم. ائله اوشاقليق ايللريندن اوخوماغا باشلاديم. آشيق درويشين وورغونو ايديم، ائله اونون قايداسيندادا اوخويوردوم.  سونرالار 1365-جي ايلده بير دنـه ساز آلديم. سولدوزدا رحمتليك عليرضا واحدي آديندا بير نفر معلم وار ايدي. اونون يانينا گئتديم و ساز هاوالاريني اؤيره­نمگه باشلاديم. داستان سؤزلريمي ده آشيق مختار گؤلمانخاناليدان اؤيره­نديم. اوندان سونرادا يولومو قوشاچايا سالديم، آشيق هدايت موسي اوغلونون يانينا گئتديم و ايكي ايلده اونونلا بيرليكده دولانديم.

آیری ایشـه باخمادینیز, ائله اولدن  آشیقلیغا گلدینیز؟

من آشیقلیقدان اؤنجه، دئمک اولار پلیس اداره­سیندن قبول اولدوم، قرار ایدی دا گئده­م، آما گئدن گونو آتام دئدی اؤلرم آما قویمارام منیم یـانیمدان گئده­سن. من ده دا آردینی توتمادیم. ایندی بیر دوستوم وار, ائله من قبول اولاندا اودا قبول اولموشدو، سولدوزدا فرمانده پادگان اولوب.

آشيق مختاردان دئيين، نئجه ايدي؟

بؤيوك اوستاد ايدي. اونون كيمي داستان دئيه­ن هله ليك يوخدور. اوستادلارين اوستادي ايدي.

بعضي لر سيزه آشيق درويشين شاگردي و بعضي لرده ائله بو دورون درويشي دئييرلر، بيزده اونلارا تاي سيزه بو دورون درويشيده دئسه­ك،آما بيليريك سيز درويشين شاگردي دگيلديز، نيه بئله دئييرلر؟

بونو دئمـه لي يم كي هئچ كس آشيق درويش اولا بيلمز. آما من آشيق درويشين قايداسيندا چاليرام. مني اوستاديم رحمتليك عليرضا واحدي آشيق درويشين شاگردي ايميش. اينديليكده­ده قوشاچايا، ماراغايا، بينابا تويلارا گئدنده منـه دئيه رلر درويشين باجي اوغلوسو گلدي. نـه قدر دئميشمده كي من درويشله قوهوملوق نسبتيم يوخدور. يئنـه ده ائله مني درويشين باجي اوغلوسو چاغيرارلار. سونرادا ائله آشيق درويش بيزيم هامي­ميزين اوستادي­دير، بو قاپيني(آشيقليغي) اونلار آچيبلار.

سيزي بير بيلگي­لي آشيق تاني­ييرلار، همده نئچه مكتبين هاوالاريني چالان بيريسي. هانسي مكتبين هاوالارين چاليرسينيز؟

باخين مكتب فرقيميز يوخدور. هامي آشيقلار آذربايجان آشيق مكتبي­ديلر. آما من هم سولدوز، هم اورمو، همده بير تعداد تبريز-قره داغ آشيق هاوالاريني چالارام.

سولدوزون اؤزونـه مخصوص نئچه هاواسی وار؟

تقریبی اولاراق, 40 هاواسی وار.

هانسي هاوالاري بگنرسيز؟

من اورمو هاوالاريندان تركمـه، تاجري، امراهي تبريز هاوالاريندان گؤيچه گولو، جليلي. هاميسي گؤلدير، دئمك اولمور بو پيسدير بو ياخشي.

سينـه دفتر نئچه داستان بيليرسينيز؟

من 20 داستان سينـه دفتر دئيه بيله­رم. آما رحمتليك آشيق مختاردان 40 داستان دفتريمـه يازميشام.

داستانلارين مفهومو نـه دير؟

داستانلاريميز نئچه بؤلوم اولورلار. بعضي لري حماسي ديرلر، بعضي لري عاشق-معشوق، بعضي لري عرفاني-مذهبي ديلر. قديملر امكانات اولماديغي اوچون، بو داستانلار ايله ملته دوز يولو گؤستريرميشلر و اگريني دوزدن سئچيرديرميشلر.

آشيق دئيه­نده سيزين فكرينيزه نـه گلير؟ آشيقليغين فلسفه­سي نـه­دير؟

آشيق دئيه­نده منيم ذهنيمـه هميشـه ايشيق كلمـه­سي گلر. آشيق يعني ملتي ظلماتدان ايشيغا چيخاردان. قارانليقلاري يوخ ائدن. هله بونا آي ايشيقدا دئييبلر. بلكه ده ائله آشيق بو كلمـه­دن دوزه­ليب. ظلماتلارین ایچینده، ایشیغی گؤرونن شخص.

ائله آشيقليغيندا فلسفه­سي بودور. بيرده بير نفر آشيق آديني اوستونـه قويورسا، گرك اؤزونـه هدف سئچه. اؤزوندن سوروشا من نـه­يه گؤره آشيق اولورام. هدفي اولمايان آشيق منجه بير آز دوز آشيق اولا بيلمز. آشيق ديلسيزلرين ديلي­دير. آشيق اولان ملتينين درديني دئيه­ر، سونرادا اونون درمانيني دئييب، ائلينـه يول گؤسترر. يالنيز دردي دئمكله ايش دوزه­لمز، گرك يولونودا گؤستره.

بهرامي­يم دوشوم داغ داشي چاپيم

هر ديلدن آغيزدان بير مطلب قاپيم

عاقل اولسام گرك آختاريم تاپيم

چونكو هر معلولا بير علت گرك

چوخ ياخشي، بس سيز نـه هدف ايله بو يولا گليبسينيز؟

منيم هدفيم كولتورومو قوروماق، ائليمـه خدمت ائتمك و دينيمـه و ديليمـه حؤرمت قازانديرماقدير.

بيلديگيمز كيمي سيز يئني سؤزلردن چوخ قوللانيرسينيز و بوگونوموزه اويغون شعرلردن چوخ اوخويورسينيز، نيه بئله بير يولو سئچيبسينيز؟

انسان گرك زمان ايله قاباغا گئده. سؤزلريميز گرك يئني­لنـه. بو يئني­لنمـه هر شئيده اولوبدور. گرك آشيقليقدا و اوندا ايشله­نن سؤزلرده­ده اولا. بو سؤزومـه مخالف اولانلارا دئييرم، اولار بيز ايندي تراكتورو قويوب، جوت ايشله­دك؟ البته اولماز.

آما بودا بئله اولمايا كي كئچميشيميزي و كئچميش اوستادلارين سؤز-صحبتلرين اونوداق. كئچميشـه باخاق، ايره­ليه گئده­ك. گرك ائله ائدك، ياتاني داهادا يوخلاتماياق، آزدا اولموش اولسا بير آز ترپه­دك.

آشيق گرك ائل ايچينده نئجه دولانا، نئجه داورانا؟

آشيق تئز لكه گؤتورر. آشيق ائل ايچينده تانينميش بيريسي اولاراق، دائماً دئمك اولار هامي­نين نظري آلتدا اولار. بير دنـه كيچيك خطاسي هامي­يا عيان اولار. بودا آشيقليغين ملت ايچينده سئويلديگينين نشانـه­سي دير. نيه كي آشيغي اؤزوندن بيلير، اونا اهميت وئرير. آشيق گرك دوز اولا. گؤزو پاك اولا.

ييرمي-اوتوز ايل بوندان اؤنجه تويلاريميزين دئمك اولار بوتونو آشيقلار ايله اولوردو، آما ايندي بئله دگيل، اركستلر آشيقلارين يئرلريني توتدولار. سببي نـه­دير؟

سببي تهاجم فرهنگي­دير. بونلاري ائل ايچينده يايانلار، بيزيم اصالتيميزي و فرهنگيميزي هدف توتوبلار. اصيل موسيقي­ميز داغيلتماق اوچون بو موسيقي­لر ياييلير. اؤز موسيقي­ميز آرادان گئتدي، ملتيميز آغاجدان قوپموش بير يارپاغا اوخشار. يئل هايانا اسسه اودا او طرفه گئديب، لاپ چوخور اولان يئرلره دوشـه­جك. انسان اؤز كؤكوندن قوپسا، دا او هئچ نـه­ييني قورويا بيلمز.

ائليمزين گرك آييق اولا، ياخچيني ياماندان سئچه و دوز يوللار چكيله. انسان اولان گرك اؤزو اؤز يولونو سئچه، هرنـه دئديلر قولاق آسمايا، انسانين عاغلينا نـه گليب.

دلي كؤنول صراف اولوب دونيادا

ياخشي­ني ياماندان سئچه­سن گرك.

بداصيلدن هرآن اوزاقلاشاسان

اصيلين سمتينـه قاچاسان گرك.

بو حالدا كيمين اليندن بير ايش گلر، آشيقلار يوخسا ائليميز؟

ائليميزين اليندن هر نـه ايش گلر. آشيق بير نفردير. آشيغين هم معنوي و همده مادي دستكه احتياجي وار. آشيق اؤزونو فدا ائديب، دونيا ماليندان هر نـه دن كئچيب. آيري ايشـه باخماييب. آشيغين نـه حقوقو وار، نـه گليري وار، نـه ده بيمـه و ... . بو دورومدا اونون اومودو ائليدير، ائليده اونو آتسا و توي-بايراملاردا مجلسلرينـه آپارماسا اوندا نـه اولار.

آشيقليق صنعتيني بونداندا ايره­­لي آپارماغا نـه ائده بيلريك؟

گرك بيلگي­لريميز يوخاريا آپاراق. بير نفر بيلن انسان، اللي نفر بيلمـه­يندن قاباقدير. اؤز كيمليگيمزدن ياپيشاق. هم سازي قاباغا آپاراق، همده سؤزو. سؤز ايندي بو دؤورده مجلسلرده چوخ تأثير قويور. سؤز كسني قيليج كسه بيلمز.

قوربان اولاق دوز يوللارا

آنا ديللي اوخوللارا

زهتابي تك اوغوللارا

گوجلو ياراد مجالی تورک

آشيقلارا نـه سؤزونو اولا بيلر، يادينيزدا اولسا بير مجلسده ايديك، دده قورقوت داستانيني تعريفله­ييردينيز، چوخلو آشيقلاردا وارايدي، هامي سيزين سخندانليغينيزدان و بيلگيلي بيريسي اولمانيزدان مبهوت  و حيران قالميشدير، حتي او مجلسده اوستادلاريميزدان اولان آشيق علي قره­آغاجي سيزه خطاب دئدي، آشيق رضادا بيزيم دده قورقودوموزدور. يئني داستانلاري اؤيره­نمگه آشيقلاري دعوت ائديرسينيزمي؟

باياق دئديگيم كيمي، گرك زامانلا ايره لي گئده­ك. منده بونلاري گئجه ياتيب سحر اؤيره­نمـه­ميشم، گئديب دده­قورقود كتابيني اوخويوب، او سؤزلري اويغون هاوالارا چكميشم. اينديده بو داستاني هامي بگنير. حتي گؤره سن بلكه قديم داستانلاردان بير تعدادين خوشو گلمـه يه، آما من بو داستاني هارادا دئميشم بگنيبلر. حتي توركيه ده سئن اوسته من دده قورقوت داستانيني تعريفله ديم، قورتولاندان سونرا هامي منـه طرف گلدي و بونو نئجه اؤيره­نديگيمي سوروشدو. آشيقلارادا دئييرم، دئمـه­يين من اؤيره­نديم قورتولدو، انسان گرك هميشـه اؤيره­نـه و اؤيره­نمك داليسيجا اولا. بير-بيرلري ايله رقابت ائتسينلر.  هميشـه اومودلو اولسونلار، انشاء الله گله­جكده ائليميز آشيقلارين قدريني بيلر.

كيملرين شعرلريني چوخ اوخويارسينيز؟

منـه شاعر فرق ائتمز، هر شعركي گؤزل اولا، تأثيرلي اولا و محتواسي دوز اولا من اوخويارام. بيرده بير سؤز وار، دئييرلر اوره­كدن چيخان اوره­گه ياپيشار. گؤرورسن شاعر وار دئيير بئله ائتمـه يين بئله ائدين آما اؤزو اؤز شعرينـه عمل ائتمير. بئله شاعرلرين شعرلري اوخونولماييرلار و تاريخده قالماييرلار.

من اؤزوم اسماعيل بهرامي، سولدوز دگيرمانچي اوغلو، محرم پريزاد، اورخان، رشيد پورقبائيدن چوخ اوخويارام.

بيلديگيميز كيمي سيزين اؤز شعرلرينيزده وار، بس نيه اونلاردان اوخوماييرسينيز؟

بلي اؤز شعرلريمده وار. آما من دئديگيم كيمي سؤزه چوخ دگر وئريرم. هانسي سؤز چوخ گوجلو اولسا اونو سئچه­رم. اونا گؤره اؤز يازديغيم شعرلري هله ليك بگنمـه­ديگيم اوچون، گوجلو شاعرلريميزين شعرلريني اوخويورام.

بعضي آشيقلار ائله نئچه قاطار سؤز اؤيره­نيرلر و هر يئرده اونلاري اوخويورلار، سيزجه بو دوزدومو؟

يوخ. هر يئرين بير سؤزو وار. آشيق گرك اوخودوغو يئري تانيا و دوشونـه بو يئركي من اوخويورام هارادي؟ قهوه خانادير؟ توي­دور؟ رسمي و اداري يئردير؟ دانشگاهدير؟

آشيق گرك مختلف سؤزلر ايله مختلف طيفدن اولان انسانلاري آشيقيغا جذب ائده. جوانا جوان سؤزو، قوجايا قوجا سؤزو ،ساوادلي يا ساوادلي سؤزو ساوادسيزا ساوادسيز سؤزو اوخويا. آشيق گرك موقعيت شناس اولا.

هانسي ياريشمالاردا و يا فئستيواللارا قاتيليبسيزو مقام گتيريبسينيز؟

من دئمك اولار، ايراندا اولان آشيق فئستيواللارينين چوخونا چاليشميشام قاتيلام. آما 4 اوستان آراسيندا قورولان اورمو آشيقلار ياريشماسيندا ايكينجي يئري توتدوم.1390-دا قوشاچايدا اولان فئستيوالدادا اوچونچو اولدوم. ايراندا اولان مختلف جشنواره لره قاتيلميشام، بير دفعه ده توركيه آشيقلار بايرامينا گئديب اورادا اون ايكي گون مدتينده چيخيشلاريم اولوب.

آشيقليقدا بير دنـه خوش خاطره بير دنـه ده پيس خاطره لرينيزدن بويورون؟

گئتديگيم يئرلرين هاميسيندان خوش خاطره لريم وار. نيه كي ائليميز هاميسي منـه احتراملا ياناشيب و حؤرمت قويوبلار. آما پيس خاطره م يزد شـهرينده قورولان اوستانلار آراسي موسيقي فئسيتوالي ايدي. بو فئستيوالدا بيزيم حاقيميزي يئييب، لرستانين نماينده سينـه وئرديلر، منده دوز گئتديم اوردا اگلشن خانـه موسيقي نين رئيسي نين يانينا دئديم: آقاي كلهر اگر اطلاعاتين يوخدور بيل، سيز دئمك ايله دگيل، آذربايجانين موسيقيسي دونيادا تكدير. بونو هامي دئيير.

شاگردلرينيزدن بويورون، شاگردينيز وارمي؟

وار.آشيق وحيد ايرواني، قوشاچايدا آشيق رحيم عباديودند، منوچهر صبوري و نئچه نفرلر وار كي يئني اؤيره­نير. سولدوزدا آيري يئرلرين عكسينـه بو صنعته گئتديكجه علاقه آرتير.

اينانيريق، بونون ندني سيز اولوبسينيز؟

يوخ، سولدوزون ملتي ائل دبلري و اؤز كولتورونـه باغلي بيريسي ديرلر.

بو شاگردلرينيزه و يئني بو يولا قدم قويانلارا و بو صنعتدن اوزاق گزنلره نصيحتينيز نـه اولا بيلر؟

مني بير كيچيك قارداش اؤزلرينـه بيلسينلر. قارداش قارداشا اؤز اوره­ك سؤزونو دئيه­ر. دوز يولا چكر. بير سؤز دئييرم و بير سوال سوروشورام، انسانا آدامين اؤز آناسي ياخشي باخار يا آناليغي؟ البته كي آدامين اؤز آناسي. بس گلين اؤز آناميزين قدريني بيله­ك و بو ائلي، بو كولتورو و بو موسيقيني قوروياق. يوخسا آناليق آدامين باشينا هرنـه اويون گتيرر.

ائللريم چيخارتسا اؤز گونشيني، اؤزگه گونش بيزه ايشيقليق وئره بيلمز. آما گونش اؤزوموزونكو اولسا ايشيغيدا اؤزوموزه وئره­جك.

دگرلي واختينيزي بيزيم اختياريميزا قويدوغونوزا گؤره سيزدن تشكر ائديرم. چوخ ساغ اولون.

سيزده ساغ اولون. رسمدیر آشیقلار مجلسین سونوندا بیر دستان هاواسی اوخویـارلار. منده دانیشیغیمـیزین سونوندا بیر دیکدابانی دستان سیزه و عزیز اوخوجولاریمـیزا اوخویورام.

بو ایشینیزی ممنونیتله قارشیلاییریق، بویورون.

دیکدابانی دستان+ تیکلایین و ائندیرین= 3.6 مگابایت

 

دقت: بو سسین حجمـینی آزالتماق اوچون، کیفیتینی آشاغی یـا دوشوردوم، بیر آز کیفیتی دوشسه ده باغیشلارسینیز.

برچسب‌ها: آشیق, آشیق رضا, سولدوز, نقده, آشیق مختار, آشیق درویش, آشیق هدایت, قوشاچای, اورمو, احمد اسدی

یـاخشی حؤرمت ایله یـاخشی آد ایله/ دولانمـیشام آذربایجان ائلینی

قوشاچایلی آشیق هدایت موسی اوغلو ایله دانیشیق.

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

اورمو آشیق مکتبینی بوگون یـاشادان اوچ اؤنملی شـهر وار. بیری اورمو, بیری خوی, بیریسیده قوشاچای. بو شـهرلر هم آشیقلارین سای باخیمـیندان, همده اوردا اولان آشیقلارین اوستادلیقلاری ایله او بیری شـهرلردن سئچیلیرلر. بو آرادا قوشاچای شـهرینین آذربایجان آشیق مکتبینده اؤزونـه مخصوص یئری وار. نیـه کی بورادا اولان آشیقلارین چوخو ایکی آشیق مکتبینـه عائددیلر و بعضی واختلاردا اوچ آشیق مکتبینـه عائد اولان آشیقلاردا تاپیلیر. قوشاچای اورمو, هئشتری و تبریز-قره داغ آشیق محیطلرینین اورتاسیندا یئرلشدیگینـه گؤره بو خصوصیته مالک اولوبدور. ایندی لیکده بو شـهرین آشیقلارینین چوخو هم هئشتری آشیق هاوالارینی همده اورمو آشیق هاوالارینی ایفا ائدیرلر. اورمو آشیق مکتبینی نظره توستاق, بو شـهرین بیر بؤیوک و اؤنملی اؤزللیگی وار. اورمو آشیق مکتبی­نین دئمک اولار, 70-80% گنج آشیقلاری بو شـهرده یئرلشیر. ایندیلیکده بو شـهرده نئچه نفرلر اورمو آشیق مکتبینی اؤیره­نمگه باشلاییب, اورمو آشیق مکتبینـه بو سون ایللرده گلنلرین سای باخیمـیندان آز اولماسینی نظره توتساق بو ایش چوخ اؤنملی و دگرلی بیر مسئله دیر. ان آزی اومودوموز وار، قوشاچایدا بو مکتبی یـاشادان انسانلار اولاجاق. آما کئچه­ک دانیشیغیمـیزا. بو دفعه آشیق هدایت موسی اوغلو آدی ایله مشـهور اولان, هدایت مـهری ایله گؤروشموشوک. آشیق هدایت 1336-جی ایلده قوشاچایین یـاریجان کندینده آنادان اولوب. آتاسینین آدی آشیق موسی ایدی. آشیق موسی بیر زمانلار قوشاچایین ساییلان آشیقلاریندان ایمـیش. ائله بونا گؤره­ده ایندی غربی آذربایجاندا اونو آشیق هدایت موسی اوغلو آدی ایله تانییرلار. آشیق هدایتین اوغلو داوودبگ­ده آشیقلیق صنعتینی اؤیره­نیب آشیق اولماق ایسته ییر. آشیق هدایت قوشاچایین اوستاد آشیقلارینداندیر. حتی جرأت ایله دئمک اولار, بلکه ده بیرینجی آشیغی دیر. آللاهدان اونا و عزیز اوغلونا جان ساغلیغی و صنعتینده باشاریلار دیله­یرکن سیزیده بو دانیشیغی اوخوماغا دعوت ائدیرم.

اوستاد بو مکتبه گلیشینیزدن دئیین، نـه زماندان گلدینیز آشیقلیغا؟

آتام آشیق ایدی. ائویمـیزده ساز اولدوغونا گؤره ائله اوشاقلیق ایللریندن ساز ایله تانیش ایدیم. دئیـه بیلرم ائله عاغلیمندن بو صنعتی سئومـیشم. قدیم اورمو راوندا رحمتلیک آشیق درویش و آشیق دهقان اوخویـاردیلار. اونلاردا باعث اولدولار علاقه م چوخالا. 1353-جو ایلدنده رسمـیتده آشیقلیغا باشلامـیشام. اوگوندن بویـانادا ائله آشیقلیق ائدیرم و ائلیمـیزین خدمتینده یم.

آشیقلیقدا اوستادلارینیز کیملر اولوبلار؟

منیم آتام آشیق موسی ایدی. اوندان اؤیره نمـیشم. سونرادا آشیق دهقاندان سازی اؤیره نمـیشم. داستانلاریمـیزدادا آشیق مختار گؤلمانخانالی، آشیق حسین اوزانلی، آشیق تیمور قوشاچایلیدان استفاده ائله مـیشم. آما اصلی اوستادیم، آشیق دهقان اولوبدور.

داستانلاردا اوستادینیز اوچ آشیق اولوب، دئیـه بیلرسینیز بو آشیقلاردان ائشیتدیگینیز داستانلار نئچه دنـه ایدی؟

من اؤزوم دن و ازبردن 17 داستان بیلرم. آما اوستادلاردان ائشیتدیگیم داستانلار، 45 داستاندیر. بونلاری من بو اوستادلاردان ائشیدیب دفتریمده یـازمـیشام.

45 داستان اؤزو بؤیوک بیر مجموعه دیر، سیزجه بو قدر داستانین آنلامـی نـه دیر؟ نـه یـه یـارانیب؟ بو داستانلار نـه دئمک ایسته ییرلر؟

قوی سیزه خلاصه سینی دئییم، بیزیم بو داستانلار بیر فیلم کیمـی دیر. ایندیکی فیلملرین نئجه نتیجه سی وار. بیزیم داستانلاریندا نتیجه سی وار. نتیجه سیده خالقیمـیزا حقیقتی، معرفتی و اسلامـی تبلیغ ائتمـه دیر. حتی اونلارداکی، شوخ سؤزلر وار ایچینده اسلامـیت و حقیقت آیدین گؤرونور. سونرادا مردلیک، نامردلیکدن دانیشیر. مثلا کوراوغلویـا باخین، کوراوغلو خالقین ایچیندن باش وئرمـیش بیر ایگیددیر. کوراغلو ظالملردن، ملتین حاققینی یئیـه ندن، اؤز ملتینین حاققین آلیردی.

بونادا دقت ائده­ک داستانلاریمـیزین بیر باشلانیشیندا آللاه آدی گلیر و بیر قورتولوشوندا آللاهی یـاد ائدیرلر.

قوشاچای نئچه آشیق مکتبینین اورتاسیندا یئرلشیر،بویورون هانسی آشیق مکتبی قوشاچایدا واردی؟

بیزیم شـهرده ایندی اوچ مکتب وار، اورمو آشیق مکتبی، تبریز-قره داغ آشیق مکتبی و بیرده قوشاچایین اؤز هاوالاری و مکتبی، بودا همان هئشتری مکتبی دیر. بیزیم قوشاچای ماحالینین هاوالاری هئشتری ایله بیردیر، یعنی ائله هئشتری ایله بیر ماحالیق.

شاگردلرینیز اولوبمو، واردی ایسه، آدلارینی بویورون؟

بیری اؤز اوغلوم داوود مـهری دیر. سونرا عادل احمدی ،مرتضی جهانی و سهراب رشیدی. شاگردلریم یئنـه ده وار، آما اصلی یولا دوشنی بونلاردیلار.

آشیق هاوالاریندان هانسی لاری چوخ سئویرسینیز؟

هاوالاریمـیز خوشدورلار و هامـیسی شیریندیر. قالیب او چالان آشیق او هاوانی نئجه ایفا ائده. بیری وار تاجری نی خوش چالیر. آدام اونون تاجریسینی سئویر، بیریده گؤروسن آیری هاوانی خوش چالیر، آدام اونون او هاواسینی سئویر. آما منیم نظریمـه، تاجری هاواسی چوخ شیرین هاوادیر. بو تاجرینی چالان اولا، چوخ گؤزل اوخومالی و چالمالی هاوادیر. رحمتلیک درویشده بو هاوانی چوخ چالاردی.

قوشاچای آشیق محیطینـه مخصوص آشیق داستانیمـیزدا واردیمـی؟

وار. حسین ایله خانبم داستانی وار. بو مخصوص بیزیم شـهریندیر و تکجه قوشاچای آشیقلاری بیلر. بو داستانین ماجرالاری حاجی بهزاد کندینده اولور. حاجی بهزادکندی قوشاچای شـهرینـه چوخ یـاخین بیر کنددیر.

ائشیتمـیشدیک، بیر دنـه ده کربلایی آدی گؤزل داستانی وار، اودا قوشاچای ماحالینا عایددیر، بئله دگیل مـی؟

بو داستانین احوالاتی ملک کندینین بایقوت کندینده اولوب و بیزیم ماحالین داستانی دیر، آما تبریز آشیقلاریدا بیلرلر.

چوخ کیملرین شعرلریندن اوخویـارسینیز؟

من اؤزوم چوخ داستاندا اولان شعرلردن اوخویـارام، آما یـادیما دوشدوکجه علعسگردن، قاسمدان، دوللو مصطفادان، مسکیندن، دده کاتبدن، او تایلی شاعرلردنده بهمن وطن اوغلو، آزافلی مـیکاییل، اکبر جمـیلدنده اوخویـارام. اؤزومونده شعرلریم وار. هردنده اؤز شعرلریمدن اوخویـارام.

شعرلرینیزدن نئچه سینی اوخویون؟

اول اویـاق

دلی کؤنلوم آت باشیندان غملری

حقّین درگاهیندان سن دوشمـه اوزاق

داده یئتیر یئرین- گؤیون لنگری

عارف اول غفلتدن آییل اول اویـاق

*******

غملی کؤنول لری گولدورن آللاه

آغلایـان گؤزلری سیلدیرن آللاه

عالمـه بیرلیگین بیلدیرن آللاه

چکیلسین ظلمت لر گؤرونسون شافاق

*******

 سنـه قوربان اولوم ذات پرقدرت

کرمـیندن وئریب عالمـه زینت

آشیق موسی اوغلویـام آدیم هدایت

حقّین درگاهیندان ایسترم دایـاق.

 

دگمز

باجارسان دوستلوغو مردایله ائیله

نامرد دولاندیریر یولونا دگمز

بیرگون داردا قالسان آتاجاق سنی

شاهاسیز تنبلین پولونا دگمز

***

ذاتیندان بارسیزدیر سؤیود بوتاسی

یولقون کؤلگه سینین اولماز صفاسی

نامردین ایلقاری عهدی وفاسی

یووشان سوپورگه نین کولونا دگمز

***

نامرد ایله گزمـه جنت باغیندا

زهردن آجی بیل بال قایماغیندا

مخمر دؤشکلری آغ اوتاغیندا

مردلر ایوانیندا چولونا دگمز

***

موسااوغلو سؤزلرین نصیحتی وار

بیلنـه یـازمـیشام قالسین یـادگار

مردین ارزشی لعله برابر

نامرد قزیلین قیلینا دگمز

 

 

کؤنول دور-دولان باشینا

کؤنلو- گؤزو توخ انسانین

حقیقتده لیـاقتده

معرفتی چوخ انسانین

***

نامرد نانین یئمک اولماز

هر نانا نان دئمک اولماز

هر سؤزه جان دئمک اولماز

سؤزو واردی اوخ انسانین

***

دیل وار دردین درمانیدی

دیل وار باشین سلطانیدی

دیل وار قتلین فرمانی دیر

فرقینـه بیر باخ انسانین

***

اسلام دینین حق گؤرموشم

دوشمنلرین یوخ گؤرموشم

موسااوغلویـام چوخ گؤرموشم

اعتباری یوخ انسانین

قوشاچایین قدیم و اسکی آشیقلاریندان هانسی لاری خاطرلاییرسینیز؟

آشیق عباس بیگی وار ایدی، تزه وفات ائدیب.آشیق حسن قاشیقچیلی،آشیق عوض وار ایدی. آشیق تیمور واردی کی، ایندی قالیر آما چوخ قوجالیب. آشیق نوروز وارایدی. آللاه بو صنعتده زحمت چکیب گئدنلرین هامسینا رحمت ائیله سین، هره­سی اؤز یئرینده زحمت چکیب عؤمورلرینی بو یولدا قویوبلار.

40 ایله یـاخین آشیقلیق ائدیبسینیز، آشیقلیغی نـه ده گؤردونوز؟ بو مکتب نـه یـه گؤره یـارانیبدیر؟

من اؤزوم چوخ ساز چالماغا گؤره آشیق اولمامـیشام. من بو مکتبین عرفانینا گؤره آشیق اولموشام. من اؤزومو تانیـاندان اؤزومـه وظیفه بیلمـیشم، مـیدانا گیریب بو مکتبه خدمت ائیله یم. آشیق اولان، آللاه یـانیندا باش اوجا اولار. ائلینـه شادلیق وئرمگه گؤره، ثواب ایش گؤرر. بیرده کئچمـیش سؤزلری دن یـه، کئچمـیشدن بوگونـه، گتیریب چاتدیرماقدا یوردوموزا و ائلیمـیزه بؤیوک خدمتدیر. من سؤزلره- صحبتلره عاشق اولموشام، چوخودا ساز چالماق دگیل.

قدیملردن دئیین، قدیم تویلار نئجه اولاردی؟ بوگون نئجه دیر؟

قدیم تویلار اوچ گون ایدی. بیرگون دم دئیـه ردیلر، بیرگون خینا توتما، بیرگونده بؤیوک توی. بؤیوک تویدا گلین چیخارداردیلار. آشیقدا اوچ گون توی ائوینـه قوناق اولاردی. آشیقلاردا داستانلاردان دئیـه ردیلر. آما ایندی تویلار بیرگون اولوب. او بیرگونوده، تاپشیریرلار، ارکسته. بودا بیزیم فرهنگیمـیزه بؤیوک ضربه لر وورور.  ایندی قوشاچایدا آشیق تویو چوخ آزالیب. آما هئشتری ماحاللاریندا، داهادا یـاخشی لاشیب. تویلارین چوخو آشیق ایله کئچیریلیر. قاباقکیلارداندا نظملی و عظمتلی اولور. ائله قدیمکیلره تایدا اوچ گون یئرینده دیر. هئشتریده تویلارا ارکست آپارمازلار.

شاگردلرینیزه و گنج آشیقلارا نصیحتینیز نـه اولا بیلر؟

من همـیشـه رحمتلیک بؤیوک اوستادیمـیز آشیق علعسگرین سؤزونو دئیـه رم،

یـاخشی حؤرمت ایله یـاخشی آد ایله

دولانمـیشام آذربایجان ائلینی

پیره آتا دئدیم جوانا قارداش

آنا=باجی بیلدیم قیزی گلینی

***

هربو دونیـانی فانی بیلمـه سه

هم ثوابی هم احسانی بیلمـه سه

ناموسو گؤزله ییب نانی بیلمـه سه

علی ذوالفقاری قیرسین بئلینی

***

آدیم علعسگردیر، کمتر بیر قول

ناقابل سؤزلری ائتمـه رم قبول

بنده خدایم امت رسول

دوست توتموشام شاه مردان علی­نی

بو جور سؤزلری دئیـه رم، گرک آشیق حقیقتدن معرفتدن اوخویـا. آیری موسیقی لره باخماسینلار. آشیق ائلی یولدان چیخارتماز. باخسینلار، آشیق علعسگر، خسته قاسم نـه لر دئییبلر. آشیق درویش کیمـی اولسونلار. آشیق درویش و کئچمـیش اوستادلار  نـه لردن اوخویوب، اونلارین یوللارینی توتسونلار. بیرده تزه بو یولا گیرن آشیقلار گرک، ساوادلاری ایله، بو صنعتی قاباغا آپارالار. هاوالارا تزه گوللر اضافه ائتمکله و یـا یئنی هاوالار دوزلتمکله بو صنعتی داهادا گؤزللشدیره لر.

اوچ نفر اوستادلاردان آدلارینی چکدینیز، بونلاردان آشیق درویشی گؤروبسینیز، شاگردلرینیزه تاپشیردینیز درویشـه تای اولالار. آشیق درویش نـه ائتمـیشدی؟

هربو اوستادین مجلسینده اوتورسا ایدی، لذت آپاراردی. هم سازیندان هم سؤزوندن، همده سخندانلیغیندان. چوخ شیرین دانیشاردی. مجلسده دانیشسا ایدی، هامـی دوروب اونا قولاق آساردی. نصیحتده، معرفتده، داستانلاردا کامل اوستاد ایدی.

بیزیم ایستگیمـیزی یئرینـه یئتیریب, بو دانیشیغا قاتیلدیغینیز اوچون, درین تشکرومو بیلدیریره­م. چوخ ساغ اولون.

سیزده ساغ اولون.

 

 

.

 

 

برچسب‌ها: آشيق, آشيق هدايت, آشيق دهقان, آشيق درويش, قوشاچاي, اورمو, ياريجان, احمد

ائلیمـیزین گنج استعدادی ، آشیق مجید عنبری ایله دانیشیق.

 دانیشیق آپاران: احمد اسدی

آشیق ادبیـاتی و موسیقی­سینین دگرلی هوسکارلاری، بو دفعه­کی، دانیشیغیمـیز سالماس شـهرینده یـاشایـان، عزيز دوستوم و محترم يولداشيم آشیق مجید عنبری ایله اولوبدور. سالماس شـهرینین گنج آشیغی مجید عنبری 1362-جی ایلده بو شـهرده آنادان اولوب. اونون آشیقلیغا علاقه سی اوشاق ایکن باشلاییب. آشیق مجیدین گنج اولماسینا باخمایـاراق، اورمو آشیق مکتبینین هاوالارینی اوستاجاسینا ایفا ائدیر. هاوالاردا اولان مـهارتی، اونون گله جکده بیر اوستاد آشیق کیمـی تانینماسینا ندن اولاجاق. آشیق مجید هاوالاری اصولی و گؤزل چالیر، همده گؤزل اوخویور. او همده یئنی لیکلر دالیسیجادیر. بو دگرلی آشیغیمـیزا جان ساغلاغی و اوزون عؤمور دیلرکن، آرزو ائدیریک، ائلیمـیزده اونون کیمـی گنجلر چوخ اولوب، اؤز کیملیکلرینی قورومادا چالیشالار. سیزی آشیق مجید ایله آپاردیغیمـیز دانیشغی اوخوماغا دعوت ائدیرم.

 

دانیشیغی و شکیللری ادامـه مطلب بؤلومونده باخا بیلرسینیز.....

برچسب‌ها: آشیق, آشیق مجید, آشیق مناف, آشیق علی, آشیق نباتعلی, اورمو, احمد اسدی
ادامـه مطلب

بو صنعت بیزیم وارلیغیمـیزدیر، گرک قویمایـاق آرادان گئده

آشیق بولود ساعد ایله دانیشیق/ دانیشیق آپاران: احمد اسدی

 

اشاره: گنج آشیقلار بلوقونون دگرلی اوخوجولاری، بو دفعه گئدیب آشیق بولود ساعد ایله دانیشیق آپارمـیشیق. آشیق بولود، اورمونون آدلیم آشیقلارینداندیر. او هم گؤزل یوردوموزدا، همده یوردوموزدان ائشیکده خارجی اؤلکه­لرده­ده تانینمـیش بیریسی­دیر. آشیق بولود 1338-جی ایلده ملکندینین(ملکان) باباکلک کندینده دونیـایـا گؤز آچیب. 6-7 یـاشی اولدوغو واختلاردا عائله­سی ایله بیرلیکده اورمویـا کؤچور و بو شـهرده قالارگی اولور. آشیق بولودون اوغلودا آشیقدیر و اورمو بؤلگه­سینده آشیق فورماسیندا فرقلی چیخیشلاری ایله تانینیر. آللاهدان آشیق بولود ساعد و اونون خلف اوغلو سایین عسگر ساعده باشاریلار دیلرکن، دانیشیغیمـیزی اوخوماغا دعوت ائدیرم.

دانیشیغی و شکیللری ادامـه مطلب بؤلومونده باخا بیلرسینیز...

برچسب‌ها: آشیق, آشیق بولود, آشیق عسگر, آشیق دهقان, آشیق درویش, اورمو, بابا کلک, احمد اسدی
ادامـه مطلب

جانسيز ، جانلي لاردان خوش دانيشير.

(آشیق سازی نئجه جانلانیر؟/ سازبند آشیق مـیرخلیل مـیرزینالی ایله دانیشیق)

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

اشاره: شفاهی خالق ادبیـاتیمـیزین جارچیلاری اولان آشیقلار اوزون ایللر بویو چالیب، اوخویوب یـازیب یـاراتمـیشلار. بلوقوموزدا یئری گلدیکجه آشیقلاریمـیزلا دانیشیق آپاریب اونلاری تانیتدیرمـیشیق. آنجاق آشیق ادبیـاتیمـیزا قوللوق ائدنلردن بیر قولودا سازبندلر اولوبلار. بو سئری دانیشیغیمـیز اورمودا فعالیت گؤسترن سازبندآشیق مـیرخلیل مـیرزینالی جنابلاری ایله اولوبدور. مـیر خلیل مـیر زینالی 1354-جو ایلده خویون سیدتاج الدین کندینده آنادان اولوب، 6-7 یـاشلاریندان خویـا کؤچوب.سونرالاردا اورمویـا کؤچرک، بو شـهرین ساکنی اولور. نظرینیزی بو سیخ و صمـیمـی دانیشیغا چک.

شکیللری و دانیشیغی ادامـه مطلب بؤلومونده گؤره بیلرسینیز.

 

برچسب‌ها: آشیق, سازبند, آشیق اسلان, خوی, سیدتاج الدین, قوپوز, صدف, اورین, مـیرخلیل مـیرزینالی, احمد اسدی
ادامـه مطلب

اشاره: کئچن گونلرده «نسلی از آفتاب» فئستیوالینین بیرینجی لری تانیناراق قورتولوش مراسمـینده، اؤدوللرینی آلدیلار. بو فئستیوال ویـاریشما مختلف بؤلوملرده قورولموشدور و مختلف اختصاصلاردا اولان صنعتکارلار، بو یـاریشمایـا قاتیلمـیشدیلار. بو فئستیوالین آشیق موسیقی سینین اورمو مکتبی بؤلومونده ، آشیق نباتعلی علیزاده بیرینجی اولدو. بونا گؤره ده اونونلا بیر دانیشیق، آپارمـیشیق. سیزی بو دانیشیغی اوخوماغا، دعوت ائدیریک.

برچسب‌ها: آشیق, آشیق نباتعلی, سالماس, اورمو, آشیق درویش, آشیق دهقان, آشیق اسلان, احمد اسدی
ادامـه مطلب

 

طنز و ساتيرا شاعري، علي شجاع جنابلاري ايله دانيشيق

دانيشيغي آپاران: احمد اسدي

 اشاره : علي شجاع شـهريميزين دگرلي و سابقه­لي شاعرلريندن ساييلير. شجاع مختلف موضوعلاردا و قالبلرده شعر يازسا دا ايندي شـهريميزين شاعرلري و اوخوجولار اونو بير طنز و ساتيرا شاعري كيمي تاني­ييرلار. شجاع طنزده اؤزونـه مخصوص سبك و اوسلوب صاحبيدير. آشاغيدا اونونلا آپارديغيميز دانيشيغي تقديم ائديريك.

برچسب‌ها: علی شجاع, طنز, ساتیرا, شاعر, انتقاد, احمد اسدی
ادامـه مطلب

اوستاد آشیق یوسف اوحانئس ایله مصاحبه/دانیشیق آپاران: احمد اسدی

گنج آشیقلارین سایین اوخوجولاری بو دفعه اورمو شـهرینین آغ ساققال و قوجامان آشیغی، ها بئله اورمو آشیق مکتبی­نین اوستادلاریندان اولان آشیق یوسف اوحانئس ایله مصاحبه ائتمـیشیک. آشیق یوسف ایللر بویودور، بو مکتبده چالیشیبدیر. او بیر مسیحی آشیق اولاراق، همـیشـه مولاسی علی­دن یـاد ائدیب و هاوالارینین چوخوندادا پیغمبردن و علی­دن اوخویور. اونو تانیمایـان اولماسا، آشیغین بیر مسلمان شخص  اولدوغونو دوشونر. تاریخ بویو اورمو آشیق مکتبینده مسیحی آشیقلار و شاعرلر اولوب، او جمله­­دن قول هارطون، خویلو وارطان، آشیق یعقوب و ... آدینی چکمک اولار. آما بونلارین سونونجو قالیقلاری و نشانـه لریندن اوستاد آشیق یوسف اوحانئس دیر.آشیق، تورکجه و آسوریجه نی گؤزل دانیشارکن، کوردجه و فارسجانیدا بیلیر. او همده بیر ایل بغداد و ایکی  ایل کویتده یـاشاماغینا گؤره عربجه ایله ده تانیش دیر و دانیشا بیلر. اورمو مسیحی لرینین اصلیتی تورکدور، آما قاجار دورونده آمریکالی و آوروپالی مسیونرلر و کشیشلرینین الی ایله دیللری چؤنوب.( دوکتور آیریملونون دئدیکلرینـه اساسلاناراق). آشیغیمـیزین آتاسینین آسوری دیلینین بیلمـه مـه سیده بونا بیر دلیل اولا بیلر. بو سببدنده مسیحی لر ایچینده ده آشیقلار اولوبلار.  اوستادیمـیزین 85 یـاشی اولماسینا باخمایـاراق، هله­ده گؤزل اوخویور و هله­ده گنج اوره­گی بو مکتبین عشقینـه دؤیونور. آللاهدان عزیز اوستادا جان ساغلیغی دیله­یرکن، سیزی دانیشیغیمـیزی اوخوماغا دعوت ائدیریک.

برچسب‌ها: آشیق, آشیق یوسف, آشیق یعقوب, ایشو, اورمو, باراندیز, آشیق فرهاد, حضرت علی, مسیحی آشیق, احمد اسدی
ادامـه مطلب

آشیق مـیکاییل سلیمانی ایله مصاحبه/ دانیشیق آپاران: احمد اسدی

عزیز اوخوجولاریمـیز،  بو یـازینی یـازماغا گؤره یولا دوشوب، 9/1/1391 تاریخینده قوشاچایین گؤل کندینـه گئدیب ، قوجامان و آغ ساققال آشیغیمـیز اوستاد مـیکاییل سلیمانی ایله گؤروشموشوک. گؤل کندی قوشاچایین گونئیینده یئرلشیر و بو شـهردن 15 کیلومتر آرالی­دیر. ائشیتمـیشدیک اوستادیمـیز بیر آز خسته احوالدیر، بونا گؤره اونونلا گؤروشمگی اؤزوموزه بورج بیله­رک، گؤروشونـه گئتدیک. گؤل کندینـه یئتدیگیمـیزده ، آشیغی شـهره دوکتورا آپارمـیشدیلار، بونا گؤره آشیغین اوغلونا زنگ آچیب و آشیغین حالیندان نگران اولدوغوموزا گؤره، اوندان آشیغی سوردوق. حالینین یـاخشی اولدوغونو ائشیتدیگیمـیزده سئوینـه­رک، کندده اونون یولونو گؤزله­دیک. نـهایت آشیق مـیکاییل گلیب، چاتدی. اوستادیمـیزلا، گؤروشدوگوموزدن سونرا اونونلا صمـیمـی بیر دانیشیق آپاردیق. اوستادیمـیزین تزه دوکتوردن گلمـه­ باخمایـاراق، بیزی ایستی و سئوگی دولو قوجاقلا قارشیلاماسی بیزه بیر قوناق پرورلیک درسی اولدو. اوستادیمـیزا جان ساغلیغی آرزیلایـاراق، سیزی دانیشیغیمـیزی اوخومایـا دعوت ائدیرم.

برچسب‌ها: آشیق, آشیق مـیکاییل, آشیق حسن قاشیقچی, آشیق فرهاد, هئشتری, گؤل, قوشاچای, احمد اسدی
ادامـه مطلب

اورمولو شاعر، سایین بهزادنیـا جنابلاری ایله مصاحبه/ دانیشیق آپاران: احمد اسدی

اشاره:

اورمو شـهرینین، آغ ساققال شاعری سایین بهزادنیـا جنابلاری ایللر بویودور، آشیقلار ایله گئت-گلی اولوب. بهزادنیـا جنابلاری 50 ایلدن چوخدور، آشیق محیطینده و آشیقلار ایچینده یـاشاییبدیر و ائله بو عامله گؤره آشیقلارین سؤز دریـاسینا اودا وصلدیر. شاعر بهزادنیـا اورمو آشیقلاری ایچینده سئویلن بیر شخصدیر و اورمو ادبیـات سئورلریده اونو بیر باش آشاغی و آلچاق کؤنوللو انسان کیمـی تانییرلار و اونو تانیـان هر کیمسه، اونون اؤزونـه مخصوص اولان متانتینـه و خوش رفتارینا گؤره، مطلق سئومـه لی اولورلار. بیزده گئدیب بو آغ ساققال شاعریمـیزله گؤروشموشوک و گؤروشوموزون سیراسیندا بیر مصاحبه ائتمـیشیک. سیزی بو مصاحبه نی اوخوماغا دعوت ائدیریک.

برچسب‌ها: بهزادنیـا, آشیق, شاعر, شعر, آشیق درویش, آشیق فرهاد, احمد اسدی
ادامـه مطلب

بیز بو ائلین آشیغی­ییق/ آشیق حمـید عباس­زاده ایله مصاحبه

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

آشاغیدا اوخودوغونوز دانیشیق، آشیق حمـید ایله آپاردیغیم مصاحبه­دیر. آشیق حمـید چوخ مـهربان و اینجه اوره­کلی بیر انساندیر. او چوخ باش آشاغی و متواضعدیر. ائشیتمـیشدیم اوستادیمـیزین مختصرالتی وار، بونا گؤره ده 20/12/1390 تاریخینده اوستادیمـیزین ائوینـه گئدیب و اوستادلا گؤروشمگی اؤزومـه بورج بیلدیم.  آشیق حمـیدی سیز عزیز دوستلاریمادا تانیتدیرماق اوچون، بو آشاغیداکی دانیشیغی آپاردیم. سیزی بو دانیشیغی اوخوماغا دعوت ائدیرم.

اوستاد اؤزونوزو تانيتديرين، لطفاً؟

من آشيق حميد عباسزاده، 1329-جو ايلده قوشا بولاق كندينده دونيايا گلميشم. البته شناسنامـه­ده آديم جبراييلدي، آما هامي مني حميد چاغيرار. قوشا بولاق كندي چالديران، قره ضياءالدين و ماكينين آراسيندا يئرلشير. بيزيم كند بايازيد ماحاليندادير. 10 ياشيما كيمي اورادايديم. ارباب ايله داعواميز چيخديغينا گؤره، 10 ياشيمدا آغ بولاق كندينـه كؤچدوك، داييلاريمين يانينا. چون اونلارين سؤزلري او ماحالدا كئچيردي. 20 ايل ده قوشابولاقدا ياشاديق. 30 ياشيم وار ايدي اورميه­يه گلديك.

قديملردن تعريفله­يين، قديم لر ايله اينديني مقايسه ائدين؟

قديم بيزيم كندده هئچ زاديميز يوخ ايدي. ائله بير اينك، بير اؤكوز، ايكي كئچي، بير ده قويون. آما هئچ نـه­يين غمين ائله­مزديك. گونوموز خوش، كؤنلوموز شاد ايدي. آما ايندي آللاها شوكور هر نـه­ييميز واردي، بير بئله امكانات ايله، او گونلرين خوشلوغونون حسرتينده­يم. قديملر احترام وارايدي، آشيغا احترام قويارديلار. جوانلار آشيغي گؤرنده ال-آياقلارين ييغارديلار. آشيق رئيس پاسگاه حؤكمونده­ايدي. آما ايندي دا اوّلكي احترام آرادان گئديب.

سيز ساز اوسته، بير سئري سكته ائديبسينيز، دوغرودورمو؟

بلي، دوزدور. من انقلابين اوللرينده، 8 ايل مدتينده سازدان اوزاق قالديم. منيم عادتيمدير، گرك گونده چالام، حتي ياتماميشدان قاباق، من بير-ايكي هاوا چاليب سونرا ياتارام. بو ساز منيم غمخواريمدير. فقط محرم آييندا چالمارام. او زامانلار، درديمي سازا دئيه بيلمـه­ييرديم. ائله سازين غمي، منـه زور گلدي و سكته ائله­ديم. بير ايل مدتينده اؤزومو بيلمـه­ديم، ياتاقدا قالديم. سونرالار، بالا-بالا آياغا دورا بيلديم. نئجه دئميشلر، اؤلمـه­ينـه اؤلوم يوخدور. آللاهين ايشيدير.

آشيقليق سيزين عايله­ده ارثي بير مسأله­دير، سيزين آتا-بابالارينيز دا آشيق اولوبلار، اونلاري بير يادا سالين، كيم ايديلر؟

منيم اؤز آتام آشيق مجيد ايدي. آتامين آتاسي آشيق اوجاق­قولو ايدي، اونون دا آتاسي آشيق همت ايدي. آشيق همت، شعر ده دئيه­ردي. منيم آتام 1380-دا دونياسيني دگيشدي. آتامين 4 ياشي اولاندا ، آتاسيني الدن وئرميشدي، يعني 1300-جو ايلده. آشيق همت ده تقريباً 120 الي 150 ايل بوندان قاباق وفات ائديبدير. آما سازي هله ­ده وار، هله­ ده قالير.

آشيق همتين شعرلريندن خاطريزده اولسا دئيين؟

ذهنيمده يوخدو. دفترلريمين آراسيندا وار. ذهنيم يئتيرديگي قدر قوي دئييم. ایرادلیدا اولسا دا باغیشلارسینیز. ذهنیمده بو قدر قالیب.

خاليق ايله ايسته­سن دوز اولاسان

كنديني پاك ائيله اماميني تاپ

بهشت گول قصرده اوردا قالاسان

فقيره رحم ائله بير كعبه­ني ياپ

***

آل دستماز، توت اوروجو، قيل نماز

قوچ قورباندير، يئددي دعا گول نياز

علي حقدير، اون بير اولاد، بير ده ياز

پيغمبر يانيندا اول حاضر جواب

***

همت دئيه­ر زلال اولوب اريننم

شريعتين هر گولونـه بوروننم

او مولانين قدمينـه سوروننم

يوخدو غير از اوندان بيزلره صاحاب

                        يا صاحب كتاب

ياديمدا يوخدو، آما بونو دا قوي دئييم:

وارانماديم باشا، يئتيش اوستادا

ناغافلدان سؤزو دئمـه بير بـه بير

آليجي قوش تك، وورما لاچين هاوايا

يولورلار، قاناديني دوشور بير بـه بير

***

وارانماديم آشيقليغين كانينا

يوز ييرمي دؤرد پيغمبرين سانينا

يازيليبدير مسلمانين شأنينـه

اون ايكي امامين آدي بير بـه بير

***

دؤردطرفه اونون قاپيسي باخار

آياغينا گئدن دؤشـه­نيب قالخار

ايچينده مزارا حقدن نور ياغار

عالم بورويوب، قيزيل جام بير بـه بير

***

همت دئيه­ر سؤزون سؤيله مردانا

يولون دوز توت يئتيش دينـه- اركانا

بو دونيا فانيدير، قالماز انسانا

وارليسي، يوخسولو كؤچر بير بـه بير

سيز نئج اولدو آشيق اولدونوز؟

منيم آتا-بابام آشيق اولدوغونا گؤره، آشيق محيطينده بؤيوموشدوم. ياديمدادير، 4-5 ياشيم وار ايدي، آتام ساز چالاردي، منـه گتيريب، بير ساز وئريب، دئيه­ردي گل سن ده چال. من ائله او ساز ايله بويا-باشا يئتيشميشم.

آشيقلار گرك نئجه اولالار؟

آشيقليق اؤزو بير آيري عالمدير. آشيق اولان گرك، اؤز احتراميني ائل ايچينده ساخلايا. آشيق اولان، گرك رحمتليك درويش كيمي اولا. ادب، معرفت، اركان هر نـه بو كيشي­ده وار ايدي. لياقتلي بير انسان ايدي.

آشيق درويش نـه ائتميشدي؟

هئچ كسه آجي سؤز دئمزدي. هئچ كس ايله آتيشمازدي، توققوشمازدي. هامييا احترام قوياردي، حتي اؤزوندن چوخ كيچيك اولانلارا دا. هاميدان چوخ سؤز-صحبت بيلردي، آما بير دفعه ­ده دئمـه­دي من چوخ بيليرم. مثلاً مجلسده بير ضعيف آشيق اوخوسايدي، هئچ واخت اوخومازدي و بهانـه گتيرردي. دئيه­ردي، من اوخوسام، بيردن ملت مني تعرفلر و او بوردا خجالت اولار. هئچ واخت پولا گؤره چاليب، اوخومازدي.

آشيق درويشي تورپاغا تاپشيراندا دئييرلر، سيز اوخودوز، دوزدورمو؟

دوزدور. او لحظه من آشيق درويشين باجيسيني گؤروردوم كي، باياتي دئيه دئيه آغلاييردي. من ده چوخ ناراحات ايديم. دا اؤزومو ساخلايا بيلمـه­ديم، اوره­گيم پاتلاييردي، بهمني هاواسي ايله نيسگيللي –نيسگيللي بو سؤزلري اوخودوم، من اوخوياندان سونرا، هامي باشلادي آغلاماغا.

داد ائيلرم بو فلگين اليندن

آشيقلارين قهرماني گئديبدير

هئچ كس ايله باشا وارمايان دونيا

شيرين لهجه اوستا درويش گئديبدير

***

ياسيندا من گؤردوم دؤرد دنـه اوغلان

سؤزلرين اولوبدور ائللرده دستان

دانيشاندا دئردي گؤزلره قوربان

شيرين لهجه اوستا درويش گئديبدير

***

اؤزوندن كيچيگه دئيه­ردي بلي

اسمعلي­دير، شاگردلرين اوّلي

نغمـه دئدي آشيق حميد ماكيلي

آشيقلارين قهرماني گئديبدير.

قديملر تويلار نئجه اولاردي؟ آشيقلاري تويلارا نئجه دعوت ائدرديلر ؟

او زامانلار، تويا ايكي گون قالان، گئديب، آشيق ايله بؤيوك توي گؤررديلر. مجلسده آشيق اولاردي، كوچه­ده ­ده بؤيوك توي چالاردي. تويلار دا 3 گون اولاردي. 2 گونون توي صاحبي يئمك وئرردي. بير گونون ده اوزاق يئرلردن گلن­لر، قونشولارا قوناق اولارديلار. آشيقلار دا آخشام اوستو ايكي ساعات چالاردي. سونرا ياتارديلار. سحر ناهاردان قاباق، آشيق يئنـه ايكي ساعات چاليب، اوخوياردي. بير بگ چؤرگي وئررديلر، بير ده باش قيرخما چؤرگي. هر ايكيسينده ­ده پول سالارديلار. باش قيرخما دا بئله ايدي، بگي اوتوردارديلار، سلماني ­ده گليب، اونون باشيندان يالاندان نئچه توك قوپارداردي(چون قاباقجا قيرخميشديلار)، قوپارتماميشدان قاباق، نئچه دنـه گولمـه­لي سؤز دئييب، مجلسي گولدورردي و ملتدن سوروشاردي قوپارديم يا يوخ؟. سونرا ياساووللار گليب، بگي مجلسه گتيررديلر. گتيرمـه­ميشدن، گليب آغ ساققاللاردان اجازه ايسترديلر. دئيه­رديلر، اجازه واردي، بگ مجلسه گله. آغ ساققاللار دا دئيه­رديلر، اجازه بگ ايله­دير، گلسين. آشيق مجلسده اولدوغونا گؤره، بؤيوك تويون سسي گرك مجلسه گلمـه­يه­يدي. سونرا گئديب، كوچه­ده بؤيوك توي ايله اوينارديلار و ياللي گئدرديلر. آما ايندي ائله اولوب، هله بو ارگلارين سسي ايچري گلمكدن علاوه، آشيغي مجلسدن ائشيگه اؤتورورلر. بو تزه جوان موسيقيچيلر دئييرلر، يا آشيق گتيرين يا دا بيزي. آشيق اولان يئره بيز گئتمريك. هله اوندان دا علاوه، گليب، مجلسين لاپ باشيندا تشكيلاتلارين قورورلار. او يئرده كي ، آغ ساققاللار گرك اوتورا. آغ ساققاللار دا قاپي آغزيندا اوتورورلار. سونرا دا جوانلار قوجالاري زور ايله چكيب اويناديرلار.  احترام قالماييب. دا آشيقليق گئتدي، شاعرين، آشيغين زحمتي بو ائلده باتدي. كيچيك كي بؤيوگو اويناتدي، دا بئله اولار. ايندي ناي ناي زاماني­دير.

قديملر تويلار دا  بؤيوك آتلار اولاردي. اوزاق كندلردن گلين گلنده، بؤيوك آتلاري صفه دوزرديلر. يا آللاه دئيه­نده، آتلاري قووارديلار، که تا قيز ائوينـه چاتالار.  بيرينجي اولان، آتين بوينونا شال باغلارديلار و او مراسمـه بؤيوك گلدي دئيه­رديلر، يعني گلين آتاسي ائويندن چيخدي. بيرينجي آت قاباغا دوشوب گلردي. او بيري آتچيلار دا ديل آلتدا يامان دئيه-دئيه اونون داليسيجا گئدرديلر. بيزيم كندده 25-30 آتلي وار ايدي.

ياساووللاردان دئيين؟

ياساووللار، همن ساغدوش، سولدوش ايديلر. يعني بگين محافظي ايديلر. چومباقلاري اولاردي. هر كيم بگه بير سؤز دئسه­يدي. گئدرديلر، اونو دؤيمگه. آما منيم اؤز تويومدا، چومباقچيلاريم، مني قوروماق عوضينـه شوخلوق اوچون سامانليغين ايچينـه آتديلار.

تويلاردادا بگه گتيريب، بير پالتو، بير دنـه ­ده لبه­دار بؤركو قويارديلار و دئيه­رديلر، دا سن كيشي اولدون. منيم اؤزومـه بير لبه­دار گتيرديلر، هئچ ده ياراشميردي!!!

آشيق داستانلاريني دا يادا سالين، نـه دئيه­ بيلرسينيز؟

قديملر تويلاردا، آشيقلار داستان دئيه­ردي. تعريف چوخ آز اوخويارديلار. ائله تويلار اولاردي بير كندده، داستان ياريمچيليق قالاردي، آيري تويدا اونو قالانيني دئيه­رديك.

ايندي دئيه­لر، نئچه هاوا چالين، هانسيلاري سئچيب، چالارسينيز ؟

هاوالار هاميسي خوشدور. آما اول باشدا، ديوان تجنيس اوخويارام. سونرا دا پناهي، نارنجي(ماكيدا كسمـه كرمي دئيه­رلر)، وطن امراهيسي(اورمودا خوي امراهيسي دئييلير، تبريزده ده قره­چي هاواسي آدلانير).

مازندراني هاواسي نـه­دير؟ آچيقلايا بيلرسينيز؟

مازندراني منيم ساز اوستونـه گتيرديگيم بير موسيقيدير. من 1349-جو ايلده مازندراندا عسگر ايديم. و اورانين ايكي دنـه محلي هاواسيندان، الهام آلاراق، آشيق سازينا گتيرديم و نئچه سئري تويلاردا و مجلسلرده چالديم و آشيقلار ايچينده آدي مازندراني هاواسي قالدي.

سيز دوداق دگر اوخويارسينيز و بيلديگيميزه گؤره ايندي يالنيز ايكي نفر بئله اوخويا بيليرلر، بيري سيز، بيري ده آشيق عباس داش خاتين. بونا گؤره نـه دئيه بيلرسينيز؟ اصلاً بو دوداق دگر نـه­دير؟

دوزدور، فقط بيز ايكيميز اوخويا بيلريك. بونون دا ماجراسي بودوركي، بيز اوخويان هر كلمـه­يه بير  و يا ايكي دنـه ب حرفي اضافه­له­ديريك. ائشيدنده ائله بيلير هاميسي ببببببب­دير. و هئچ زاد باشا دوشمور. او زرگري ديل واردي ها، بو دا بببب ديلدير!!! مثلا شيروان---- شيبيبيروان   شكي---- شبيبيكي. بئله ها. دوداق دگر آدين دا اورمودا آشيقلار قويدولار، يوخسا بو آد يوخ ايدي.

قديم آشيقلاردان كيملري گؤروبسونوز؟

من آتامدان علاوه آشيق صفرعلينين يانينا گئتميشديم و اوستاديم آشيق صفرعلي ايدي. 32 ايلدير اؤلوبدور. سونرا دا ماكيدا آشيق نصير تقي­زاده وار ايدي. آشيق نصير منـه چوخ سؤز اؤيره­تدي. رحمتليك هئچ كسه سؤز اؤيره­تمزدي. آما منـه دئدي، چون منيم اوستاديمين اوستادي، يعني آشيق حسينين اوستادي، آشيق اوجاق قولو يعني سنين بابان اولوب، اونا گؤره سنـه اؤيره­درم. آشيق يوسف وار ايدي، اينجه كنديندن ايدي. چوخ گؤزل اوخوياردي، آما تئز اؤلدو. قالسايدي ايندي اوندان اوستاديميز دا يوخ ايدي. مرگنلي آشيق زولفعلي ده وار ايدي.

قديم دبلردن دئيين، نـه لر يادينيزدا قالير؟

قديملردن، قوي اؤز شولوقلوقلاريمدان دئييم. من چوخ شولوق ايديم، يئرده گؤيده دورمازديم.  بيللي-بيللي گئجه­سي بيزيم طرفلرده، باجالاردان الده سو سپرديلر. اونلار دا دئيه­رديلر، سو آيدينليقدير. آما باخ گؤر اوشاقليقدا بيز نـه ائدرديك، يئكه سطيل­لر ايله، آفتافا ايله سويو باجادان ايچري تؤكرديك. بير نفر ده قاپينين اوستونده نگهبان قويارديق. قاپيني آچسايدي، او دا باشينا تؤكه­جك ايدي. آما بير مزه­لي احوالات تعريف­له­ييم سيزه، بيزيم كندده بير آقاي كاكايي وار ايدي. اونون اوشاقلاري، جماعاتين باجالارينا چوخ سو تؤكموشدولر. دا ملت جانا گلدي و تصميم توتدولار، بونلار دا اونلارين ائولرينـه سو تؤكسونلر. 7-8 نفر گئتدي، هره­نين الينده بير سطل سو وار ايدي. بير نفر ده قويودان هئي سو چكيردي، بونلارا يئتيريردي. بو آقاي كاكايي بيلميشدي. تئز ائوينده باجانين آلتيندا بير چالا قازيب و او چالاني قازا-قازا آپاريب، دوواردان كئچيريب، حيه­طين دالينداكي باغچايا اؤتورموشدو. اونلار نـه قدر سو تؤكوردولر، او چالادان دوز گئديردي باغچايا. آخيردا كندليلر يورولوب، دئديلر: دا بسدي. يازيغين ائويني سئل آپاردي. چيخيرميشلار گئده­لر، گؤردولر، دال باغچادا دووارين ديبيندن سو چيخير ائشيگه و كور- پئشمان قاييديب، گئتديلر.

آشيقليغا گؤره، سون سؤز نـه دئيه بيلرسينيز ؟

آشيقليق چتيندير. آشيق گرك ائلدار اولا. بيز بو ائلين آشيغي­ييق. باخ بو يولا گلن ، گرك چتينليكلرين هاميسينا دؤزه. بير ده ايندي باخيرام آشيقلارا، قديملره باخاندا گؤرورم، او اوستادلار نئج اولدو كي هره­سي بير دريا ايديلر. ايندي بيزلر بير قطره او دريالاردانيق. اونلار بو يولا پول و يا شـهرت اوچون گيرمـه­ميشديلر.

واختينيزي بيزيم اختياريميزدا قويدوغونوزا گؤره تشكر ائديرم. ساغ اولون.

سيزده ساغ اولون.

 

 

آشیق حیدر نیرومندی ایله مصاحبه/ دانیشیق آپاران: احمد اسدی

گنج آشیقلارین عزیز اوخوجولاری و سئویملی یولداشلاری بو دفعه گئدیب، آشیق حیدر ایله گؤروشوب و مصاحبه ائتمـیشیک. آشیق حیدر، اورمو آشیقلاری سیراسیندا پیشکسوت و آغ ساققال آشیق کیمـی تانینیر. اونون آشیق سازی ایله تانیش اولماسی 1345-جی ایله گئدیر چاتیر و او ایللردن بری بو صنعت ایله مشغولدور. سیزی دانیشیغیمـیزی اوخوماغا دعوت ائدیریک. بگنمـیش اولاسینیز، انشاءالله.

اوستاد اؤزونوز عزیز اوخوجولاریمـیزا تانیتدیرین لطفاً؟

من آشیق حیدر نیرومندی 1327-جی ایلده اورمونون آرناسا کندینده دونیـایـا گلمـیشم.  آتا-بابادان اکینچی اولموشوق، ائله ایندی ده باغیم وار و آشیقلیقلا برابر اکینچی­لیکله­ده مشغولام.

اوستاد نئج اولدو آشیقلیغا علاقه تاپدینیز و آشیق اولدونوز؟

بیز اولدن اکینچی ایدیک. قدیملر یئرلریمـیزده کل ایله اؤکوز ایله جوت قوشاردیق. منیم اول اوخوماغیم او زاماندان باشلانیب. او زامان بیز جوت قوشاندا  او کل لرین دالیجا یئل یئل اوخویـاردیق. اؤزو بیر آیری عالم ایدی. سونرادا 10-12 یـاشیم وار ایدی، من بیرگون زنجیر دروازاسیندان کئچیردیم، گؤردوم قهوه دن بیر کیشی ائشیگه چیخدی. آیری بیریسی اوندا سوروشدو؛ کیم اوخویور؟ اودا جواب وئردی: آشیق فرهاد. منده گئدیب قهوه خانانین پنجره سیندن بویلانیب باخدیم، گؤردوم بیر کیشی ساز چیگنینده اوخویور. ائله او صحنـه منیم ذهنیمده قالمـیشدی، که تا سونرالار تقریباً منیم 18 یـاشیم اولدو. گلدیم آشیق محمد قولونجولونون یـانینا و اوندان سونرا یوز تومنـه بیر ساز آلدیم و ساز اؤیرنمگه باشلادیم. سونرالار آشیق ممد مرندلی نین یـانینا گئتدیم، سونرالار آشیق درویشین مجل گئدردیم و آخیردادا  آشیق دهقانین مجلسلرینـه گئتدیم و 20 ایلده اونون یـانینا گئدیب و اونا خدمت ائتدیم.

اوستاد قدیملردن تعریفله یین، اوندا آشیقلار نئجه یدیلر؟

آه.

قدیملر، بئله دگیلدی کی. آشیغین احترامـی وار ایدی. آشیق هر کنده گئدنده، اونون یولونو گؤزلردیلر. کنده یئتنده آیـاغی آلتدا قوربانردیلر. هر نـه ایسته سه یدی او آن حاضرلاردیلار. تویلار آشیقسیز اولمازدی. سحر تئزدن توی ائوینده ، یوخودان دورمامـیش گلردیلر بیزدن واخت آلاردیلار آیری تویـا، بیر قدرده پول بیع اوچون وئرردیلر. قهوه لرده ملت سئل کیمـی گلردی و آشیقلارا قولاق وئرردیلر. آما تأسفلر جوی بیرجور سالدیلار، کی قهوه خانایـا گئدنی چوخ آدام پیس گؤز ایله باخدی و گئتدیکجه آشیقلارا علاقه آزالدی.

اوستاد  ائشیتمـیشک سیز قدیملر رادیودا چیخیش ائدردیز؟ هانسی ایللرده ایدی بو چیخیشلار؟

من تقریباً 1353-جو ایلدن رادیویـا گئتدیم و اورمو راوندا چیخیشلاریم اولدو.1353-جو ایلدن انقلابا کیمـی رادیودا اوخویوردوم. آما انقلابدان سونرا بیر نئچه ایل آشیقلاری رادیویـا قویمادیلار. آما تقریباً 1362-جی ایلده منی رادیویـا دعوت ائتدیلر و دئدیلر ملت افسرده اولور و بیز ایسته­ییریک یئنی­دن آشیقلاری رادیویـا گتیرک آما تهران ایسته­ینی اوخویون. منده شـهریمـیزین دگرلی شاعری بیت الله جعفری نین شعرلرینی کی انقلابا یـازیلمـیشدی. بسته­له­دیم و ساز ایله ایفا ائتدیم و اونو اورمو راوندان تهرانا گؤندردیلر. تهران باخیب، بگنمـیشدی و دئمـیشدی اگر آشیقلار بئله اوخویـاجاقلار، ایرادی یوخدور، گلسینلر یئنـه ده اوخوسونلار. و ائله او ایللردن آشیقلار بیر داها رادیودا چیخیش ائتدیلر و منده بیرینجی آشیق اولدوم کی اورمو راوندان چیخیش ائتدیم. بو ایشیمـیز آشیقلاری رادیویـا یئنی دن گتیردی.

بایـاق دئدیز منیم سازیمـی سیندیرمـیشدیلار، آما سونرا خاطرلاتدینیز دادگستریده قاضینین عملی سیزه دایـاق اولاراق، سیزی اوره ­کلندیریدی ، آچیقلایـا بیلرسینیز؟ ایندی وضعیت نئجه دی؟

(بورادا آشیغین گؤزلری دولدو. )بیر گون قهوه ده اوخوردوم، گلیب منی توتدولار، آپاردیلار ، دئدیلر سازینی سیندیر ، منده سیندیرمادیم. سونرا بیزی دادگاها یوللادیلار. آما قاضینی ساغ اولسون، اونلاری محکوم ائله­دی و او زامانین پولو هر سازا 50مـین تومن جریمـه تأیین ائتدی. آما هله ده وار هله دی او پولو آلمامـیشام. سونرا منـه بیر کاغاذ وئردی کی هئچین حاققی یوخدور، آشیق حیدره بیر سؤز دئیـه منده همـیشـه او کاغاذی جیبیمده ساخلاییردیم، که تا هر یولدان کئچن منـه توخونماسین. آما شکرلر ایندی آشیقلارا دگر وئریلیر. حوزه هنری تبلیغات اسلامـی  طرفیندن بیر کانون آچیلیب و آشیقلار اورا گئدیب و چیخیش ائدیرلر. ارشاد طرفیندنده آشیقلار بیمـه اولور و 60 یـاشدان یوخاری اولانلارادا حقوق وئریلیر. بورادان حوزه هنرینی اداره ائدن شخصلره تشکرومو بیلدیریرم. ایندی وضعیت چوخ دگیشیلیب.

حوزه هنری آذربایجان غربی

 مصاحبه دن قیراق

((آشیق حیدر ایله، مصاحبه ائدرکن، اوستادیمـیزین گؤزلری دولدو و دئدی من نـه جور ائده بیلردیم، اؤز سازیمـی سیندیرام، منـه دئدی سن بیر لحظه اؤزونو منیم یئریمـه قوی، گؤر نـه حالا قالارسان.  من نئجه سازدان آیریلاردیم آخی. اوستادیمـیزین او وضعیتی منی کدرلندیردی و اؤزوم بیلمـه یـه-بیلمـه­یـه منیمده گؤزلریم دولدو. ائله او آن بو سؤزلر اوره­گیمـه گلدی و بو شعری آشیق حیدره تقدیم ائیله دیم.

حق سؤزودور، آشیق سؤزو

سؤزسوز نئجه یـاشاییم من

بو ساز منیم نازیم گولوم

نازسیز نئجه یـاشاییم

***

آشیق بو ائلین گؤزودور

تونقالین آلوو کؤزودور

بو ساز ارنلر ایزی­دیر

ایزسیز نئجه یـاشاییم من

***

من بیر آشیق سازا بندم

ساز قوینوندا سؤزه بندم

اؤز ائلیمده یـازا بندم

یـازسیز نئجه یـاشاییم من

***

قورقوت یولو دگیل عبث

سازا لایق دگیل قفس

منی سازدان آییران

سازسیز نئجه یـاشاییم من))

 

سیزین هانسی شـهرلرده و یـا اؤلکه لرده چیخیشینیز اولوب؟

من دئیـه بیلرم، اورمـیه، خوی، قوشاچایدا و ها بئله بو شـهرلرین کندلرینین چوخوندا توی مراسم لرینده چیخیشیم اولوب. اوندان علاوه تبریز، مراغا، تهران و بیر چوخ شـهرده­ده توی مراسملری اوچون دعوت ائدیبلر. من مختلف آشیق فستیواللاریندا اشتراک ائتمـیشم. ایرانداندا علاوه بیر دفعه ناخچیوانا دعوت ائدیبلر و اورادا گئدیب ساز چالمـیشام، حتی اورانین راوندادا اوخوموشام. 1369-جی ایلده ده منی تورکیـه­یـه دعوت ائتمـیشدیلر. اورا گئدیب بیر نئچه شـهرینده چیخیشلاریم اولدو. تورکیـه ده بیزه چوخ احترام قویوردولار. هر یئری دولاندیریردیلار. هر یئره و شـهره گئدیردیک، او شـهرین و یـا ولایتین شـهرداری و والی­سی ایله گؤروشوردوک. اورادان بیزه بیر قدر پول وئرمـیشدیلر. ایرانا دؤنندن سونرادا دولت هر آشیغا بیر دنـه رنگی تلویزیون وئردی.

ائشیتمـیشیک سیز تورکیـه ده اولاندا اورانین مشـهور و آدلیم آشیغی آشیق ریحانی نین سازینی الیندن آلیب سینیز؟ دوغرودورمو؟

دوغرودور. اورادایدیق. آشیق ریحانی گلدی. دئدی، بیزده رسم بودور، ایکی آشیق بیر-بیره چاتاندا گرک باغلاشالار گرک. بیزده اورمودان 4 آشیق گئتمـیشدیک. اول بو سؤزو جدی توتمادیق. ریحانی یئنـه سؤزونو تکرار ائتدی. اورمولو آشیق یوسف دئدی: ریحانی قوی اوتوراق. دا بسدی. بونلار قوناقدیلار. ریحانی ائله نئچه سری سؤزونو تکرار ائله دی. منده دا دایـانا بیلمـه دیم. سازی گؤتوروب اورتایـا گیردیم و باشلادیم اوخوماغا. ریحانی ایله 14 قاطار برابر اوخودوق، آما 15-جی قاطاردا ریحانی دایـاندی. اوست-باشی جومجولاق سو اولموشدو. منده دئدیم، ایندی سازی وئر منـه. سازینی الیندن آلدیم. یـاریم ساعات کئچندن سونرا، ایرانین اوراداکی رایزن فرهنگیسی گلیب و مندن خواهش ائتدی سازی وئرک اؤزونـه، منده قبول ائیله دیم.

آشیق داستانلارینا گؤره نـه لر دئیـه بیلرسینیز؟ نئچه آشیق داستانی بیلیرسینیز؟

من 40 آشیق داستانی بیلیرم. موضوعلاریدا بودورکی، بو داستانلار هامـیسی عبرت نامـه دی، نصیحت. حقیقت، شریعت، معرفت، طریقتدیلر. بو داستانلار اویئرده قورتولورکی، مرد نـه جور اولدور، نامرد نـه جور اولدو. آللاهی تانیـان نـه جور، آللاهی تانیمایـان نـه جور اولدو. یـاخشی لیق ائدن نـه جور ، یـاخشی لیق ائتمـه ین نـه جور اولدو. بو داستانلار یـاخشینی- پیسی، قضا-قدری، دونیـانین اندر-دؤندرین نشان وئریر و انسانلاری دوغرو یولا و آللاها طرف چکیرلر.

هانسی هاوالاری لاپ چوخ خوشلارسینیز؟ یـا بئله دئسه­ک هانسی لاری داها آرتیق مجلسلرده اوخویـارسینیز؟

سماعی، محترمـی،حربی،حلبی، دوبیتی، شکریـازی، گؤزللمـه، هجران، جمشیدی کیمـی هاوالاری داها آرتیق اوخویـارام. آما هاوالارین هامـیسیندان خوشوم گلر.

اوستاد آشیق هاوالاریننین نئچه سینین آدلارینی چکدینیز، منجه سیز اوجا هاوالاری داها خوشلاییرسینیز؟ ائله دگیل مـی؟

اوجوردور. من اوجا هاوالاری داها چوخ خوشلارام. او هاوالارکی، اوج­دا اوخونور من داها چوخ بگنرم.

قدیم آشیق لاردان هانسی لاری یـاد ائده بیلرسینیز؟

آشیق گولاب وار ایدی. آشیق علی آغداشلی، آشیق علی قولو، آشیق حسن قاشیقچی، آشیق عزیز بونلار یـادیما گلیر. بونلار انقلابدان اؤنجه وفات ائدیبلر.

آشیق عزیزدن آد آپاردینیز، اونا گؤره نـه دئیـه بیلرسینیز؟

آشیق عزیز سامـیرتیلی ایدی. او چوخ ادبلی بیر آدام ایدی. چوخ گؤزل ساز چالاردی. گؤزلده داستان دئیـه ردی. نئچه سری مجلسلرینده اوتورموشدوم.30 داستان بیلردی. آشیق عزیز بیر آز فرقلی اوخویـاردی، یعنی سبکی فرق ائدردی.

سیزین اؤز شعرلرینیز وارمـی؟

من شاعر دگیلم و هاوالاریمدا شاعرلرین شعرلریندن استفاده ائدرم.  آما نئچه سری موقعیت ائله گلیب، شعر دئمگه مجبور اولموشام، بیر دفعه مشـهده گئتمـیشدیم. منیم یـانیمدا بیر نفرین گؤزلری آچیلدی ، بودا منـه چوخ تأثیر قویدو و ائله او آن بو سؤزلر اوره­گیمـه گلدی.

ائشیدیب گؤرمـه­ین ، تعریفین ائدیم

گلدیم خدمتینـه امام رضانین

ائله بیلکی یـاتمـیش ایدیم اویـاندیم.

دولاندیم باشینا او خراسانین

***

قیزیل ایوانلاری گون کیمـی یـانیر

او قاپیـا گئدن حقی­نی تانیر

خداملاری ال-ال اوسته دولانیر

تعریفین دئییرم امام رضانین

***

زواری تؤکولوب هر یئردن گلیر

قویون-قوزو کیمـی دوره­ده ملیر

هرنـه عهد ائیله سن تئز قبول اولور

تعریفین دئییرم غریب آغانین

***

آشیق حیدر قییماز دئسین غریبدیر

او بیر شاهدیر، خراسانـه گلیبدیر

معجزاتین مقامـیندا گؤروبدور

جلالین دئییرم امام رضانین

 

آیری بیر شعریمـیده  سیزه اوخویورام:

وطن سی اوستونده

برقرارسان آذربایجان

جوانلارین بویو بسته

افتخارسان آذربایجان

 

داغلارین قورخماز دوماندان

چشمـه لر آخیر هر یـاندان

بولبوللر چیخماز  گولشاندان

گولعذارسان آذربایجان

 

صفالی دیر، بو داغلارین

مـیوه لی باغچا باغلارین

شاماما بسلر تاغلارین

گؤهر بارسان آذربایجان

 

دوستون گؤروب سلام ائیلر

دئسن اوخو او آن سؤیلر

تعریف دئییر آشیق حیدر

نـه گؤزلسن آذربایجان

 

مژده اولسون سنـه بولبول

یئنـه ده نوبهار اولدو

آچیلیبدیر، سوسن سونبول

صحرالار لاله زار اولدو

 

قویونلار آرخاجدا قالار

بالاسین دؤشونـه آلار

چوپان شوق ایله نی چالار

نـه گؤزل خوش گذار اولدو

 

کؤرپه قوزو دؤرد نال وورار

قاچار آناسینی یورار

بیر دم گئدر بیر دم دورار

گؤر نـه گؤزل باهار اولدو

 

آشیق حیدر ساز الینده

باهار نغمـه سی دیلینده

بو آذربایجان ائلینده

باغچالار دولو نار اولدو

 

اوستاد دئدینیز یئر-یئر(یئل-یئل) اوخویـاردینیز، اونلارین سؤزلریندن بیر نئچه­سینی سؤیله­یین لطفاً؟

(بورادا اوستاد ائله قدیملره سایـاق، باشلاییر، آهنگ ایله اوخوماغا.)

آ بالام بوز باغلادی

(آ کللر)یـانی یـارپیز باغلادی

منی بیر گلین ووردو

یـارامـی قیز باغلادی

آ یئر یئر آ یئریئر آ یئر یئر

 

عزیزیم گئجه دن گئدر

کل بالام گئجه دن گئدر

گئجه اوزون همدمـیم یوخ

زهله­م گئجه دن گئدر

آ دئی دئی آ دئی دئی آ دئی دئی

آ کل بالام دئی دئی دئی دئی آ دئی دئی

 

ائله دئییر قیز قالادی

(آ کللر) بو گؤرن قیز قالادی

قبریمـی بیر گلین قازدی

تورپاغینی قیز قالادی

آ دئی دئی آ دئی دئی آ دئی دئی

 

عزیزینم سالماسا

(کللر )خویدان گئدر سالماسا

بنده بنده­یـه نئیلر

خودام گؤزدن سالماسا

آ دئی دئی آ دئی دئی آ دئی دئی

ائله بو سؤزلری بیز اوخویـاردیق، کللر بئله گؤزل- گؤزل خومارلانا-خومارلانا یئری بو باشدان او باشا شوخوملاردیلار. عجب منظره ایدی! سحر گون چیخاندان گون باتانا کیمـی بونلار چکردیلر. بو سؤزلر ایله یورولماق بیلمزدیلر.

اوستاد آشیق هاوالاریندا هانسی شاعرلرین شعرلرینی چوخ اوخویـارسینیز؟ چوخ قدیم شاعرلردن شعر اوخویـارسینیز یـا بو تزه و یئنی شاعرلردن؟

من خسته قاسمـین شعرلرینی چوخ خوشلایـارام. دوللو مصطفی، بالوولو مسکین، قول هارطون، دده کاتب، رحمتلیک پور آذر و رحمتلیک اوشناوالی قنبرینده شعرلرین اوخویـارام.

اوشناوالی قنبرین شعرلرینده نئچه سینی اوخویون لطفاً؟

قادر آللاه هئچ بیلمـیرم ندندیر

یوخسولون داواری آرتار یوز اولماز

چوخلار اؤزون کوراوغلویـا بنزه دیر

 هر کیشی نین حول-قولو دوز اولماز

***

ایستیرسن یـاتاسان چاغیر سبحانی

یئتیشر دادینا کرمـین کانی

مجلسه گئدنده یئرینی تانی

بگ ایله اوتورسان دیز بـه دیز اولماز

***

بیر واخت اولار ایللر بویو اویـارسان

بیر واخت اولور چاغیرارلار دورارسان

آدام واردی دانیشاندا دویـارسان

آدام واردی خمـیرینده دوز اولماز

***

او نـه دی بینادان اویوقدور- اویوقدور

یومورتا قدیم­دی دئ گؤروم تویوق

نـه چشمـه دی هم ایستی­دی هم سویوق

هانسی چشمـه گیله لنر بوز اولماز

***

چوخلار گلیب بو دونیـادان کؤچرلر

چوخلار اکیب، چوخلار گلیب بیچرلر

چوخلار دالیسیجا قیلیج چکرلر

هئچ فلک ایله اوز بـه اوز اولماز

 

بیر دیوانیسینده اوخویورام

اول ابتدا بو جهانی یـارادان پروردگار

انسان اوچون پرده چکیب آرادان پروردگار

کیمـینین باشیندان تؤکوب هئچ بیلمـه ییر غم نـه دیر

کیمـینین قلمـین ووروب قارادان پروردگار

***

هانی سنلن گلنلر بیر-بیر اوچور قوش کیمـی

کئچن گونـه بیر فکر ائیله یـاده گتیر دیش کیمـی

چوخ شاهلاری تختدن سالیب گزدیریب درویش کیمـی

چوخ درویشی شاه ائیله ییب تزه دن پروردگار

***

هامـینی سن یـارادیبسان ای خالق لم یزل

کیمـی گئیـه ر آل قوماشی کیمـی سی عریـان گزر

لطف ائیله ای کرم کانی اؤزون ائیله بیر نظر

یوخسولا بیر دؤن بیچیبسن هارادان پروردگار

***

بیر گون اولار گؤررسن کی اسرافیل بیر صور چالیب

اوندا اویـان فقیر قنبر، گؤر دونیـادا کیم قالیب

خوش او شخصین حالینا کی حسینی یـاده سالیب

یـاتانلاری تزه دندن اویـادان پروردگار

اوشناوالی قنبرین سؤزلرینین چوخونو من بیلیرم و نـه قدر ایسته سه نیز دن ائده بیلرم سیزه دئیـه م.

انشاءالله بیر آیری واخت قویـاریق اونون شعرلرینـه.

انشاءالله.

اوستاد سون سؤز اولاراق نـه دئیـه بیلرسینیز؟

سون سؤزده بونو دئیـه بیلرم, بیزیم بو ائلیمـیزدن انتظاریمـیز چوخدور. گرک بو صنعتی قویمالار یـادلاردان چیخا و سیلینـه. بیز بو ائللرین آشیغییق. بیز ائلینیک، ائلده بیزیمدیر. انشاءالله او گون گله آشیقلار کئچمـیش احتراملارینی بیر داها اله گتیره لر. آشیقلارا قولاق وئرنلر، هئچ واخت اگری یوللارا چکیلمزلر. ایندی باخین بیر بئله خلاف و نامردچیلیک چیخیب. اگر قدیم کیلر کیمـی، آشیقلارین سؤزلرینـه و داستانلارینا قولاق وئرسه لر، بو ایشلرین بیر قسمـی اولماز. آما ایندی غربدن گلمـیش موسیقیـه قولاق آسیرلار و اونلاریندا سونلاری بللی دیر. بو موسیقیلر بیزیم وارلیغیمـیزی هدف توتوبلار.

واختینیزی بیزیم اختیـاریمـیزا قویدوغونوزا گؤره تشکر ائدیرم. ساغ اولون.

سیزده ساغ اولون.

برچسب‌ها: آشیق, آشیق حیدر, رادیو, آشیق فرهاد, آشیق دهقان

علی عاشقی ، ائل آشیغی

آشیق عبدالله اشرفی ایله مصاحبه

دانیشیق آپاران: احمد اسدی

Əli aşiqi, el Aşığı

Aşıq Əbdulla Əşrəfi ilə müsahibə

Danışıq aparan: Əhməd Əsədi

 

گؤزل اورمو شـهری کئچمـیشلردن بری چوخلو اوستاد آشیقلار یئتیریب، بسله­ییب و يئتيريب بسله­مكده­دير. بو آشیقلاردان بیری ده آشیق عبدالله اشرفی دیر.

آشیق عبدالله اؤز دئدیگینـه گؤره بیر گون آشیق درویشین غربتی هاواسینی چالماغینی ائشیدیب ،  سازا عاشق اولوب و بو صنعتی  اؤیرنمک ایسته­ییب. هر سؤزونده مولا علی نين آدين چكن آشیق عبدالله، بو صنعتده مولاسی حضرت علی دن الهام آلاراق، حضرتلریندن هر ایشینـه یـاردیم ایسته ییب.

خوش و اوره­گه یـاتان سسی ایله، آشیق درویشی خاطرلادان آشیق عبدالله، اؤز متانت و ادبی ایله هر یئرده اونون لیـاقتلی تمثیلچی­سی اولوب. ساز چالماغینین و سسینین ده مرحوم درویشـه اوخشادیغینا گؤره، هر مجلسه گئدنده آشیق درویشین لمسینی آلماق اوچون، اوندان آشیق درویشین سبکینده اولان هاوالاردان ایسترلر(شکریـازی ، همدان گرایلی سی و ...)

 

ایندی ایسه قولاق وئرک، آشیغیمـیزین اوره­ک سؤزلرینـه:

اوستاد، اؤزونوزو  بیزیم عزیز اوخوجولاریمـیزا تانیتدیرا بیلرسینیزمـی؟

آدیم عبدالله اشرفی دیر. 1331-جی ایلده اورمودا دونیـایـا گلمـیشم. ایندی ده ائله بو شـهرده یـاشاییرام. ایشیم اکینچی­لیکدیر و بیر تیکه حلال چؤرک اوچون، مولادان مدد ایسته­ییب، تورپاغی اؤزومـه چؤرک آغاجی بیلیب و شوکور اولسون بوگونـه کیمـی ده هئچه محتاج اولمامـیشام.

 نئچه ایل دیر ساز چالارسینیز و کیمـین شاگردی اولوبسینیز؟

37 ایلدیر ساز چالیرام و مرحوم آشیق درویشـه خدمت ائله­مـیشم.

 ((بوردا اوستاد ،شاگرد  یئرینـه  خدمت کلمـه سینی ایشله دیر کی چوخ ماراقلی دیر))

آشیق درویشـه نئچه ایل شاگرد اولوبسینیز؟

یئنـه آشیق عبدالله خدمت سؤزونو ایشله­ده­رک دئییر: من 10 ایل آشیق درویشین یـانیندا، او مرحوما خدمت ائله­ییب و درسیمـی اوندان آلمـیشام.

اورمودا دئییلن لره گؤره 72 هاوا وار، سیز نئچه سینی چالا بیلیرسینیز؟

من شاید بیر ایکی هاوانی یئرینـه سالا بیلمـه­یم، آما اوست اوسته 72 هاوانین هامـیسینی چالیب و اوخویورام.

بو چالدیغینیز هاوالاردان هانسینی داها چوخ خوشلاییرسینیز و اؤزونوز بو هاوادان داها چوخ خوشونوز گلیر؟

واللاه چتین سؤال سوروشدون. هاوالارین هامـیسیندان خوشوم گلیر و دئیـه بیلمرم هانسی خوشدور و هانسی پیس. آما بو هاوالاری ،داها چوخ مجلسلرده چالماق ایسترم: غربتی، گؤزللـه­مـه، جمشیدی، اکبری، همدان گرایلیسی، شکریـازی، تجنیس.

بونلارین ایچیندن ده غربتی هاواسینی هامـیسندان آرتیق سئوه­رم. علتی نی ایسته­سز بودور کی، منی آشیق ائدن بو هاوا اولدو. مرحوم آشیق درویشین حضرت علی­دن اوخودوغو غربتی­ني ائشیدرکن، او نیسگیللی سس منی بو مکتبه عاشق ائله­دی و تصمـیم توتدوم، آشیق اولام. دئمک اولار منی غربتی هاواسی، عاشق ائدیب و آشیق­لیق یولونا چکدی.  بو هاوانی چالاندا و علی دن اوخویـاندا، اوره­گیم شوقا و جوشا گلیر، ائله واخت اولور غربتی چالاندا اختیـارسیز آغلاماق توتور منی.

آشیق عبدالله بوردا مولاسیندان بیر شعر اوخویور:

شاه مردان شیر یزدان روح قرآن یـا علی

معدن علم و کرم سن بحر ایمان یـا علی

ذوالفقارین ضربه سیندن دینی احیـا ائیله­دین

اسم پاکین هر زاماندا درده درمان یـا علی

 

اوستاد دئیـه بیلرسینیزمـی هانسی شاعرلرین شعرلرینی هاوالاردا چوخ ایشله­دیرسینیز؟

من کئچمـیش شاعرلردن خسته قاسم، مسکین و دوللو مصطفانین شعرلریندن اوخویـارام و بوگونکو شاعرلریمـیزدن ده چوخ مختار صادق زاده نین شعرلریندن استفاده ائدرم.

گؤزل آشیق داستانلاریمـیز وار،  اونلاردان نئچه سینی بیلرسینیز؟ آشیق داستانلاریمـیزا گؤره بیر سؤزونوز ده اولسا بویورون؟

من 28 آشیق داستانی بیلرم. باشقا سؤزده بونو دئیـه بیلرم کی بیزیم داستانلاریمـیز یـاددان گئتمکده­دیر. چون قدیم تویلار 3 گون اولاردی و آشیق ­دا داستانلاری بو اوچ گونده اوخویوب و تعریف ائده بیلیردی و یـا قهوه­خانالاردا داستانلاری تعریف ائدردیلر آما ایندی قهوه­خانالاردا آشیقلار ییغیشیرلار . بیر هاوا من اوخویورام، بیرین آیری آشیق و  ... . ائله بونا گؤره داستانلار تکرار اولمور و بو تکرار اولماماق باعث اولور یـادلاردان چیخا و من بونا چوخ ناراحاتام.

اوستاد هانسی شـهرلرده و یـا هانسی اداره لر ایله امکداشلیغینیز اولوب؟

منیم تهران، قوشاچای، مـهاباد، خوی، سلماس و بیر چوخ شـهرلرده چیخیشلاریم اولوب. ارشاد، حوزه هنری، صدا و سیما و کشاورزی تعاونی­لری ایله ده ساز چالماقدا همکارلیغیم اولوب و بعضاً ایندی ده اولور.

 

 سون سؤز اولاراق سیزین جوانلارا، نصیحتینیزی ائشیتمک ایستردیک؟

جوانلار گرک آرتیق چالیشسینلار.دوز یوللارا گئتسینلر. ایندی علم دؤورانی­دیر، هر ایشـه گئدیرلر علم ایله گئتسینلر. ائله بونا گؤره ده گرک گله­لر و بو آشیقلیق مکتبینی علم ایله قاباغا آپارالار، اگر چالیشسالار مطمئن اولون، موفق اولاجاقلار. بیزیم آشیقلیق مکتبی بیر دریـادیر، اوجسوز بوجاقسیز، نـه قدر گئتسه­لر قورتولماغا گلمز، ایندی بو زماندا بیز بو عظمتلیکده دریـانین بیر قطره سویوندان استفاده ائتمـیشیک، هله اونو دا یـاریمچیلیق. تک آشیق موسیقیسی یوخ، هامـی موسیقیلر اؤزلرینـه بیر دریـادیلار، هر کیم دئسه من سونونا چاتدیم و هر شئیی بیلیرم، چوخ اشتباهدادیر، بو ایشی هئچ ائده بیلمز. فقط ائده بیلر کی، اؤز زمانیندا اطلاعاتی لاپ چوخ اولان موسیقیچی و آشیق اولا.

جوانلارا یـاشاییشلاریندا آتا و آنایـا حؤرمت ائتمگی ده توصیـه ائدیرم:

دؤرد بیر یـانین چمن اولا باغ اولا

باغرین باشی چاللی چالپاز داغ اولا

بیر اوغلان کی آتا آنایـا عاق اولا

ساققالی آغارسا اوزو ده گولمز.

بیز آشیقلارین سؤزلری حقیقتدیر، نصیحتدیر. ائمـه­دن و وطندن یـازیلدیغی سؤزلره باخین نـه دریندیلر. حضرت مولانین شأنینـه یـازیلان سؤزلره باخین، حضرت محمدین وصفینده یـازیلمـیش شعرلره باخین نـه گؤزل و یول گؤسترندیرلر. کربلایـا گؤره نـه­لر دئییلیب آدامـی لاپ آلیشدیریر.

بار الهی بیر گوناهکار بنده­یم

کرم قیل عفو ائیله کئچ گوناهیمـی

سن کرم کانیسان من مقصرم

ح باغیشلا اشتباهیمـی

 یـا وطندن اوخویـاندا آداما غیرت گلیر، بدن لوقایـا دوشور  و انسان وطنینی حفظ ائتمگي دوشونور.

ساغ اولون، واختینیزی بیزیم اختیـاریمـیزدا قویماغا،

سیز ده ساغ اولون.